Nieustający wzrost wymagań konsumentów zmusza producentów żywności do poszukiwania nowych rozwiązań technologicznych gwarantujących wysoką jakość oferowanych przez nich produktów. Symbol tego rozwoju stanowią opakowania aktywne.
Podobne artykuły
BioREWOLUCJA w opakowaniachŻyjące opakowanie, które można zjeść?!Opakowania przyszłości – jakie lub czym będą?Są one prostą i przewidywalną konsekwencją gorączkowych poszukiwań lepszych rozwiązań - ciekawszych, bardziej ergonomicznych, tańszych i zdrowszych.
Według Rozporządzenia WE 450/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 maja 2009 r. aktywne materiały i wyroby oznaczają produkty, których zadaniem jest przedłużenie okresu przydatności do spożycia lub też poprawa stanu opakowanej żywności. Główną zasadą działania opakowań aktywnych jest ich współdziałanie z zapakowanym produktem. Koncepcja opakowań aktywnych opiera się na zmianie warunków wewnątrz opakowania i tym samym na przedłużeniu trwałości produktów.
Substancje odpowiedzialne za funkcję aktywną mogą znajdować się bądź to w osobnym pojemniku, na przykład małej saszetce, lub stanowić integralną część ultracienkich samoprzylepnych etykiet. Substancje te mogą być również wkomponowane w strukturę materiału, z którego wykonane jest opakowanie.
Kontrola tlenu
Pierwsze miejsce wśród opakowań aktywnych zajmują pochłaniacze, których rolą jest usuwanie szkodliwych gazów z wnętrza opakowania. W przemyśle spożywczym najczęściej stosowane są pochłaniacze tlenu.
Efektywność poszczególnych rodzajów pochłaniaczy tlenu zależy od rodzaju zastosowanego związku aktywnego oraz czynników zewnętrznych, takich jak temperatura czy wilgotność. Najczęściej występującą formą pochłaniaczy tlenu, dostępną również w polskim handlu, są pochłaniacze bazujące na związkach żelaza.
Do innych związków usuwających tlen należą: enzymy (oksydaza glukozowa, oksydaza alkoholowa), witaminy (np. kwas askorbinowy) oraz jony metali (np. kobaltu). Usunięcie tlenu z wnętrza opakowania uniemożliwia wzrost bakterii tlenowych i pleśni, chroni produkt przed niepożądaną zmianą barwy w wyniku enzymatycznego brązowienia oraz zabezpiecza przez utlenianiem tłuszczów.
Kontrola wilgoci
Ważną grupę opakowań aktywnych stanowią pochłaniacze wilgoci, których zadaniem jest absorbowanie nadmiaru wody. Stosowanie regulatorów wilgotności chroni produkt przed rozwojem niekorzystnej mikroflory, zapobiega rozmiękaniu produktów oraz poprawia ich kruchość. Do substancji wiążących wilgoć należą sole poliakrylowe, kopolimery skrobi, żele krzemionkowe, glinki naturalne oraz glikol propylenowy. Pochłaniacze wilgoci mają najczęściej postać wkładów absorpcyjnych, saszetek oraz foli opakowaniowych.
Emitery
Jako opakowania aktywne stosuje się także opakowania z emiterami dwutlenku węgla, które uzupełniają jego stężenie w atmosferze modyfikowanej. Podwyższony poziom tego gazu skutecznie ogranicza rozwój drobnoustrojów tlenowych, natomiast nie działa na bakterie beztlenowe, drożdże oraz bakterie kwasu mlekowego.
Do opakowań aktywnych zaliczamy również emitery substancji aktywnych np. o działaniu antymikrobiologicznym, które hamują wzrost bakterii potencjalnie chorobotwórczych, pleśni oraz drobnoustrojów powodujących psucie żywności. Wśród najczęściej stosowanych substancji aktywnych wymienić należy: etanol, związki srebra, bakteriocyny, dwutlenek chloru oraz substancje pochodzenia roślinnego.
Mimo tego, że dominującą pozycję w światowym rynku opakowań (ponad 1/3 udziału wartościowego) osiągnęły papier i tektura, niemniej jednak w ostatnich latach wzrasta również zapotrzebowanie na opakowania aktywne. Według firmy NanoMarkets, globalny rynek opakowań aktywnych i inteligentnych w 2012 r. miał przekroczyć 14 mld USD.
Co, gdzie i w jakim celu
|
mgr Anna Szymańska