W połowie czerwca br. ukazała się Strategia Rozwoju Rzemiosła Śląskiego, przygotowana przez Izbę Rzemieślniczą oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Katowicach, a także 31 Cechów zrzeszonych w Izbie. Broszura została opracowana podczas wspólnych spotkań przedstawicieli Izb i Cechów w okresie od lutego do maja.

Strategię opracowano pod kierunkiem prezesa Izby, profesora Jana Klimka, na podstawie analizy sytuacji społeczno-gospodarczej otoczenia Organizacji, na której czele stoi Związek Rzemiosła Polskiego. Strategia ma na celu poszerzenie i wsparcie struktur Organizacji, a także wzmocnienie pozytywnego wizerunku Rzemiosła Śląskiego. Dokument jest odpowiedzią na zmiany społeczno – gospodarcze w Polsce i Europie – piszą we wprowadzeniu autorzy.

Analiza wyjściowa

Dotychczasowymi sferami działań Rzemiosła Śląskiego były sfery: polityczna, prawna, socjokulturowa, makroekonomiczna. Jako istotę funkcjonowania i bodziec dla rozwoju Rzemiosła Śląskiego określono współpracę będącą wypadkową trzech czynników – zaufania, wspólnoty interesów i komunikacji. Aby mogła ona zaistnieć w sprzyjających warunkach, konieczny jest dobry lider, pełniący rolę zarówno przywódcy i eksperta, jak i psychologa czy stratega, oraz umiejący stworzyć wyraźną kulturę organizacji, która – wg prof. Klimka – definiuje zasady zachowania się w firmie oraz komunikowania się między członkami organizacji, a także określa wizerunek zewnętrzny.

W gęsto zaludnionym i silnie zindustrializowanym województwie śląskim wskaźnik bezrobocia jest jednym z najwyższych w Polsce, tym niemniej pracę jest tu znaleźć stosunkowo łatwo. Dzięki m.in. rozwiniętej sieci komunikacyjnej szanse rozwoju ekonomicznego są wysokie, a zwarta struktura i bogata oferta na rynku są przyczyną dążenia do wprowadzania innowacji, będących kluczowym czynnikiem kształtującym otoczenie. Prof. Klimek definiuje innowację jako każdą świadomą, funkcjonalną, pozytywną i postępową zmianę materialnych i niematerialnych elementów jednostki organizacyjnej, tj. każdą zmianę sprzyjającą rozwojowi, wzrostowi oraz zwiększeniu efektywności. Innowacje dzielą się na: produktowe, procesowe, marketingowe oraz organizacyjne, natomiast jej siłami napędowymi są: rosnąca konkurencja w skali globalnej, postęp technologiczny, skracanie cyklu życia produktu i zmiany wymagań klientów.

Rzemiosło Śląskie (…) posiada cenne i trwałe wartości wymagające podtrzymania [oraz] stawia na rozwój nowych i cennych wartości (…) – przekonują autorzy. Ich wizja sugeruje, że Rzemiosło Śląskie w 2020 r. będzie organizacją o ustabilizowanej sytuacji finansowej, skomunikowaną wewnętrznie i zintegrowaną oraz sprawnie zarządzającą kadrami.

Analiza SWOT

Analizę SWOT przeprowadzono oddzielnie dla Izby, oddzielnie dla Cechów. Obu stronom przyznano porównywalną liczbę silnych stron i szans, natomiast zdecydowanie więcej słabych stron i zagrożeń wykryto w Cechach (m.in. ograniczona forma finansowania działalności, dywersyfikacja wieku Zarządu i Pracowników/brak młodych nowo otwartych firm, brak zainteresowania działalnością Cechów ze strony społeczeństwa). Faktem jest jednak, że analiza wykazała jednoznacznie, że interesy Izby i Cechów są wspólne. Autorzy Strategii… dowodzą również, że mocne strony tych dwóch organizacji są wystarczające, by wykorzystać pojawiające się szanse, a słabe strony nie powinny istotnie wpływać na ich działalność. Rzemiosło Śląskie powinno skupiać się na wprowadzaniu w życie strategii konkurencyjnej, zakładającej wykorzystanie szans płynących z otoczenia przy jednoczesnym zmniejszaniu lub poprawianiu słabych stron wewnątrz organizacji – czytamy w dokumencie.

Priorytety, cele, kierunki działań

Rzemiosło Śląskie, w celu zrealizowania nakreślonej kilka akapitów wcześniej wizji, postawiło przed sobą cztery priorytety, w ramach których można wyodrębnić cel strategiczny i cele operacyjne:

– budowa organizacji silnej wewnętrznie:
Rzemiosło Śląskie zrzeszone w ramach Izby organizacją silną wewnętrznie, zintegrowaną i skomunikowaną:
•    budowa organizacji wewnętrznie skomunikowanej
•    budowa organizacji zintegrowanej
•    zarządzanie kompetencjami kadr w organizacji
•    zapewnienie stabilności finansowej Izby i Cechów;
– budowa silnej pozycji w zakresie funkcjonowania prawnego organizacji:
Rzemiosło Śląskie zrzeszone w ramach Izby organizacją posiadającą wpływ na decyzje i rozwiązania legislacyjne:
•    budowa sieci powiązań na szczeblu lokalnym z władzami samorządowymi, organizacjami przedsiębiorców i system szkolnictwa
•    budowa powiązań między regionami
•    wpływ na działania legislacyjne w zakresie przedsiębiorczości;
– budowa silnej pozycji edukacyjnej i atrakcyjnej oferty organizacji:
Rzemiosło Śląskie zrzeszone w ramach Izby organizacją atrakcyjną dla aktualnych i nowych członków oraz edukującą młodzież w systemie dualnym:
•    budowa organizacji atrakcyjnej dla przedsiębiorców
•    budowa organizacji edukującej młodzież w systemie dualnym;
– budowa pozytywnego i nowoczesnego wizerunku organizacji oraz marki Rzemiosło:
Rzemiosło Śląskie zrzeszone w ramach Izby Organizacją o wypromowanej marce, utrwalonym w świadomości społecznej spójnym i nowoczesnym i pozytywnym wizerunku.
•    wypromowanie unikalnej marki Rzemiosło
•    budowa nowoczesnego wizerunku Rzemiosła Śląskiego.

Budowa organizacji silnej wewnętrznie

Rozproszona struktura Izby oraz Cechów wymaga zacieśnienia działań komunikacyjnych oraz głębszej integracji środowiska rzemieślniczego. W tym celu należy zapewnić odpowiednią częstotliwość i formę komunikacji wewnętrznej (np. poprzez wdrożenie i użytkowanie e-platformy dialogu społecznego). Rzemiosło Śląskie chce postawić również m.in. na organizację okazjonalnych wydarzeń kulturalno-rozrywkowych. Kluczowa tutaj będzie otwartość na dzielenie się poglądami i doświadczeniami. Aby natomiast adekwatnie zarządzać kadrami, planuje się podnoszenie kwalifikacji kadry w zakresie funkcjonowania organizacji czy stosowanie systemów motywacyjnych. Dla zapewnienia stabilności finansowej, Rzemiosło chce m.in. uzyskiwać przychody z wynajmu i prowadzić częściowo odpłatne warsztaty oraz szkolenia.

Budowa silnej pozycji w zakresie funkcjonowania prawnego organizacji

Działalność Rzemiosła nie jest wystarczająco zabezpieczona prawnie, dlatego też Zarząd Izby wraz ze Związkiem Rzemiosła Polskiego dążą do zmiany – zwłaszcza w kwestii nowelizacji ustawy o rzemiośle (zgodnie z którą działają Izba i Cechy) oraz regulacji normujących system kształcenia dualnego. Służyć temu ma budowa sieci powiązań na szczeblu lokalnym z władzami samorządowymi, organizacjami przedsiębiorców oraz systemem szkolnictwa – poprzez np. aktywne działanie w Komisji Dialogu Społecznego przy Wojewodzie, pozyskiwanie partnerów ze sfery nauki i samorządu  czy organizację konferencji naukowych z uczelniami wyższymi. Istotna będzie też budowa powiązań pomiędzy regionami, które – jak twierdzą autorzy – dają możliwość czerpania dobrych praktyk odnośnie funkcjonowania i unormowania działalności organizacji tego samego typu w innych regionach kraju. Z kolei aktywne uczestnictwo w strukturach Związku Rzemiosła Polskiego umożliwi wywieranie nacisków na ustawodawców i uczestnictwo w rozmowach o kształcie polskiej przedsiębiorczości i systemu edukacji.

Budowa silnej pozycji edukacyjnej i atrakcyjnej oferty organizacji

Wspieranie i działanie na rzecz przedsiębiorców jest podstawowym zadaniem Izby oraz Cechów. Aby odpowiednio je realizować, Rzemiosło planuje budowę organizacji atrakcyjnej dla przedsiębiorców, co ma zostać osiągnięte dzięki powtórnej analizie oczekiwań przedsiębiorców i dostosowanie do nich oferty organizacji czy stworzenie sieci punktów informacyjnych przy Cechach skomunikowanych z zespołem ekspertów w Izbie za pomocą narzędzi elektronicznych. Kolejny aspekt to budowa organizacji edukującej młodzież w systemie dualnym – dzięki m.in. wsparciu działań Powiatowych Urzędów Pracy poprzez szkolenia dotyczące odnajdowania się na rynku pracy oraz wsparcie działalności gimnazjów i zasadniczych szkół zawodowych poprzez działania informacyjne dla młodzieży o aspektach kształcenia dualnego.

Budowa pozytywnego i nowoczesnego wizerunku Organizacji oraz marki Rzemiosło

Jak piszą autorzy, Rzemiosło jest kojarzone z jakością i niepowtarzalnością wyrobów, ale zarazem i z brakiem nowoczesności. Aby zbudować jednoznacznie pozytywny i nowoczesny wizerunek, niezbędne będzie wypromowanie unikalnej marki Rzemiosło – poprzez chociażby utrwalenie w świadomości społecznej odrębności marki oraz nieodpłatną współpracę z mediami lokalnymi i regionalnymi.

W celu sprawnego wdrażania i monitoringu strategii, powołany zostanie Zespół ds. Wdrażania i Monitoringu Strategii. Odpowiednio przeprowadzony monitoring w postaci analizy celów strategicznych i operacyjnych (wskaźniki rezultatu) i stopnia osiągnięcia wizji (wskaźniki oddziaływania) zapewni sprawne zarządzanie rozwojem. Dzięki niemu wdrażanie strategii będzie procesem ciągłym i dynamicznym – czytamy w dokumencie. Strategia będzie finansowana ze środków własnych, środków z budżetu UE, źródeł zagranicznych oraz funduszy partnerów.

Podsumowanie

Strategia Rzemiosła Śląskiego jest niezbędna dla rozwoju i ukierunkowania działań Izby oraz zrzeszonych w niej Cechów. Jej realizacja pozwoli na wykonanie długoterminowych planów wytyczających kierunki rozwoju Organizacji, jak również uświadomienie szans i zagrożeń i odpowiednie reagowanie na  zmieniające się otoczenie. Aby to osiągnąć, konieczne jest zaangażowanie Cechów w aktywne wdrażanie strategii, poprawa komunikacji, integracja oraz analiza zachowań grup docelowych i dostosowanie do nich oferty i kanałów komunikacji. O sukcesie przedsięwzięcia będzie decydować zobowiązanie wszystkich stron tworzących strategię do spójnego i sformalizowanego działania na rzecz wyznaczonych celów rozwojowych. Kluczowym zadaniem stojącym przed wdrażającymi jest zaangażowanie i przezwyciężenie obaw przed zmianami – kończą autorzy.