Tylko osoba na diecie bezglutenowej wie, ile czasu zajmuje czytanie etykiet i zastanawianie się, czy wybrany produkt jest dla niej bezpieczny? Sprawa wydaje się prostsza, jeśli produkt jest opisany jako bezglutenowy, ale czy na pewno taki jest…
|
Artukuł pochodzi z lutowego wydania magazynu Mistrz Branży
Zamów numery archiwalne w wersji PDF: prenumerata@MistrzBranzy.pl |
W zdecydowanej większości przypadków produkty spożywcze są bezpieczne, jednak zdarzają się producenci, którzy określają artykuły spożywcze jako „bezglutenowe” na wyrost, nie mając stuprocentowej pewności, czy faktycznie takie są. Zaufanie, że produkty z natury bezglutenowe są takie w rzeczywistości, bez regularnych badań, jest ryzykowne. Konsumenckie badania na zawartość glutenu (ostatnia tura z listopada 2012 r.), przeprowadzone przez Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej, pokazują, że czasem nawet produkty opisane jako bezglutenowe nie spełniają normy 20 ppm, czyli dozwolonych 20 miligramów glutenu na kilogram produktu. Czyli mówiąc wprost – produkty deklarowane jako bezglutenowe często wcale takie nie są!
System potwierdzający 20 ppm
Jednym z najważniejszych przedsięwzięć organizacji działających na rzecz osób chorych na celiakię, zrzeszonych w AOECS, jest Europejski System Licencyjny – wspólny we wszystkich krajach system udzielania licencji na używanie znaku przekreślonego kłosa. W oparciu o jednolite procedury i ściśle ustalone wymagania w stosunku do producentów żywności stowarzyszenia celiaków w poszczególnych krajach mają za zadanie udzielać licencji producentom i produktom spełniającym konkretne wymogi.
System ten ma przede wszystkim zapewnić bezpieczeństwa konsumentom na diecie bezglutenowej – wyeliminowanie z rynku kiepskich produktów, które nie zawsze są bezglutenowe, i ich nieuczciwych producentów oraz stworzenie listy bezpiecznych bezglutenowych produktów.
Symbol przekreślonego kłosa, wymyślony w 1969 r. przez angielskie stowarzyszenie Coeliac UK, jest obecnie międzynarodowym, powszechnie rozpoznawalnym oznaczeniem żywności bezglutenowej. Prawa do znaku towarowego, zastrzeżonego przez stowarzyszenie angielskie, zostały przekazane AOECS i organizacjom w nim zrzeszonym. Dzięki temu nasze Stowarzyszenie również otrzymało upoważnienie do udzielania licencji na używanie przekreślonego kłosa na terenie Polski. Licencji udzielamy od grudnia 2009 r. Do naszego projektu przyłączyło się już 20 producentów żywności.
Problem rzetelnej informacji
Na przestrzeni lat różni producenci w Polsce i Europie stworzyli kilkadziesiąt przeróżnych grafik naśladujących ten właściwy międzynarodowy symbol. Nie jest to oczywiście zabronione, gdyż każdy może na własnym opakowaniu umieścić dowolny, wymyślony przez siebie symbol graficzny. W ten sposób jednak zamiast jednego wspólnego, budzącego zaufanie oznaczenia mamy dziesiątki przeróżnych znaczków i symboli.
Co to oznacza dla konsumentów? Chaos i dezinformację. Do tego dochodzi brak prawnej konieczności regularnego badania produktów oznaczonych jako bezglutenowe. Konsumenci nie mają pewności, czy producent umieszczający na etykiecie własny graficzny znak kłosa faktycznie wytwarza bezpieczne dla nich produkty (czyli zawierające poniżej 20 ppm glutenu). Badania konsumenckie pokazują, że w praktyce jest różnie. Bywa, że firma tylko raz przebada dany produkt pod kątem glutenu i umieszcza na opakowaniu swój znak, oświadczając, że produkt jest bezglutenowy, po czym nie kontroluje zawartości glutenu przez całe lata. Czy to daje pewność, że produkt jest wciąż bezglutenowy? Niestety nie! Wyniki badań pokazują, że wielu producentów nie uświadamia sobie, jak ważne jest absolutne bezpieczeństwo tego, co jedzą bezglutenowcy.
Inną sprawą jest nieczytelność produktów oznaczanych jako bezglutenowe. Prezentowane „kłosiki” są malutkie i w różnych kolorach. Konsument musi się im dokładnie przyjrzeć, aby mieć pewność, że jest to produkt bezglutenowy, a nie bezpszeniczny, co nie jest bez znaczenia. Drugą istotną sprawą jest żywność w ogóle nieoznakowana.
Z tych dwóch powodów wymyślono Wspólny System Licencyjny, dzięki któremu jeden konkretny graficzny symbol wskazuje bezpieczne produkty bezglutenowe.
Co daje licencjonowany znak?
Producenci, którzy otrzymali zgodę na używanie licencjonowanego znaku przekreślonego kłosa, muszą spełniać najwyższe standardy jakości produkcji bez glutenu. Produkty takie są regularnie badane na zawartość tego składnika, a firmy są kontrolowane przez odpowiednio przeszkolone osoby. Standardy Wspólnego Systemu Licencyjnego zostały opracowane przez AOECS na podstawie obowiązującego prawa żywnościowego.
Firmy, które otrzymały prawo używania licencjonowanego symbolu, szanują grupę konsumentów cierpiących na celiakię lub mających alergię na gluten, nie boją się społecznej kontroli nad jakością swoich produktów, słowem: produkują bezpieczną żywność. Co bardzo ważne, licencja jest międzynarodowa, a zatem produkt z tym znakiem, przyznanym w Polsce, jest uznawany za bezpieczny w całej Europie. Jest to istotne dla firm eksportujących swoje produkty.
W krajach, w których licencjonowany znak żywności bezglutenowej udzielany jest od lat (np. Włochy, Skandynawia czy Anglia), praktycznie nie ma na rynku innych symboli. Dzięki temu konsumenci bezglutenowi przekonali się, że warto zaufać wyłącznie tym producentom, którzy są kontrolowani i których produkty są poddawane regularnym badaniom. Sytuację zrozumieli też producenci, którzy zauważyli potrzeby tej grupy klientów, ale też docenili wartość licencjonowanego w całej Europie wspólnego znaku.
Rola Stowarzyszenia
Zasady Wspólnego Systemu Licencyjnego obowiązują również w Polsce i są wdrażane przez Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. Przeprowadzamy audyt u producentów, pozostajemy w stałym z nimi kontakcie i mamy wgląd w badania. Producenci muszą spełnić jasno określone kryteria na każdym etapie produkcji oraz regularnie poddawać swoje wyroby kontroli na zawartość glutenu.
Udzielanie licencji to z jednej strony wielka odpowiedzialność, z drugiej namacalny wkład w poprawę jakości życia polskich bezglutenowców, co jest misją Stowarzyszenia. Cieszymy się, że mamy wpływ na jakość i wzrost bezpieczeństwa produktów, które spożywamy. Jest to również ciężka i mozolna praca, której nie bylibyśmy w stanie podołać, gdyby nie pomoc i wsparcie wielu życzliwych Stowarzyszeniu osób. Warto dodać, że w naszej części Europy jesteśmy liderem w prowadzeniu projektu licencyjnego.
Jako Stowarzyszenie jesteśmy przekonani, że tak też będzie wkrótce w Polsce. Zwłaszcza, że dzięki naszym działaniom na polskim rynku jest już około 400 produktów z licencją i mamy nadzieję, że będą wciąż przybywać. O nowych bezpiecznych produktach informujemy na www.celiakia.pl i www.przekreslonyklos.pl.
Małgorzata Źródlak, Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej
założycielka i prezes Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. Stowarzyszenie od 2007 r. należy do Zrzeszenia Europejskich Stowarzyszeń Osób z Celiakią ? AOECS (www.aoecs.org).
Przeczytaj inne materiały dot. diet
Przeczytaj inne materiały dot. etykiet
