Szacuje się, że odsetek ludzi powyżej 65. roku życia w 2035 r. będzie wynosić aż 23%. Warto więc stworzyć specjalną linię produktów spożywczych dla osób starszych, uwzględniając ich preferencje żywieniowe, stan zdrowia czy sytuację ekonomiczną.
Podobne artykuły
Dlaczego warto jeść pieczywo - na co dzień jak i w świąteczny czas?Pieczywo Go SportChleb w dobrej formieWzrost średniej długości życia to niewątpliwy sukces medycyny, który niesie jednak ze sobą wzrost częstości chorób, wcześniej występujących o wiele rzadziej. Schorzeniami typowymi dla wieku podeszłego są: choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca typu 2, osteoporoza, nadciśnienie tętnicze, choroby wątroby, choroby nerek, klimakterium, choroby nowotworowe, choroby tarczycy, otyłość, niedożywienie.
Ponadto procesy związane ze starzeniem się prowadzą do: zmian zachodzących w przewodzie pokarmowym człowieka i wpływają na pogorszenie sposobu i jakości żywienia, trudności w rozdrabnianiu i żuciu pokarmów wskutek ubytku w uzębieniu, spadku zdolności odczuwania smaku w wyniku zanikania struktur smakowych w błonie śluzowej języka. Starzenie się, jako proces fizjologiczny, może być modyfikowane przez wiele czynników, wśród których istotne znaczenie ma właściwa dieta. Prawidłowe odżywienie jest podstawowym czynnikiem wpływającym na dobry stan zdrowia, a w wielu chorobach stanowi element profilaktyczny i leczniczy.
Pieczywo dopasowane do wieku i diety
Ponieważ pieczywo i przetwory zbożowe mają duży udział w codziennej diecie człowieka, mogą one odgrywać dużą rolę w żywieniu chorych, wspomagając leczenie i spełniając funkcję zapobiegawczą. W tym celu nie trzeba jednak modyfikować produktów, lecz stworzyć specjalne informacje, który chleb dostępny już w naszej piekarni może wspomóc w leczeniu konkretnego schorzenia. Czasem wystarczy informacja ekspedientki, ulotka, plakat czy informacja na etykiecie, że ten chleb jest sugerowany dla danej osoby. Pomocne mogą okazać się również informacje zamieszczone w tabeli 1 (s. 42).
Odpowiednim chlebem dla osób starszych może być chleb z ziołami, np. z ostropestem – wspomagający schorzenia wątroby, albo z kminkiem – na dolegliwości przewodu pokarmowego. Do wzbogacania produktów zbożowych w składniki odżywcze i witaminy można zastosować jeszcze:
1. witaminę C – której źródłem mogą być: czarna porzeczka (liofilizowana), natka pietruszki, papryka, chrzan,
2. witaminę B1 – źródło: produkty zbożowe z grubego przemiału, drożdże, orzechy, nasiona strączkowe, mleko, serwatka, warzywa i owoce,
3. witaminę B2 – źródło: mleko, sery,
4. witaminę B6 – źródło: drożdże, nasiona strączkowe, mleko,
5. kwas foliowy – źródło: zielone warzywa (np. w bułce ze szpinakiem czy brokułem),
6. witaminę A – chleb z olejem z dorsza, ciasto marchewkowe, bułka dyniowa, szpinakowiec,
7. magnez – bułeczki z soją czy orzechami polecanie jako bułki z magnezem.
Preferencje żywieniowe seniorów w szerszym kontekście
U osób starszych przyzwyczajenia żywieniowe należą do najsilniejszych, a zarazem najtrudniejszych do zmiany. Na zachowania żywieniowe osób starszych wpływają: • płeć, • wiek, • uwarunkowania kulturowe, • uwarunkowania regionalne, • przyzwyczajenia, • sytuacja materialna, • stan zdrowia (należy podkreślić, że w tej grupie wiekowej duży wpływ na wybór produktów oraz odczuwanie smaku wywierają także niektóre leki), • cechy osobowości.
Z badań przeprowadzonych przez Flaczyk i wsp. (2007)1 wynika, że osoby starsze na pierwszym miejscu jako najbardziej preferowane zaliczyły świeżo wypieczone produkty pszenno-żytnie, wysoko preferowane były również rodzaje pieczywa o podwyższonej wartości żywieniowej – wzbogacone. Za najważniejsze czynniki wyboru pieczywa osoby starsze uważały smak i zapach oraz okres przydatności do spożycia, a także odpowiednią jakość.
Niektórzy ludzie starsi lubią wspominać smaki z dzieciństwa. Idealnym chlebem dla nich może być wypiek z dodatkiem czarnuszki, kminku albo na liściu dębu. Często też zdarza się, że osoby starsze samotnie prowadzą gospodarstwo domowe, stąd zamiast chleba częściej wybierają bułki, które także mogą być specjalnie dostosowane do ich potrzeb. Narodowy Spis Powszechny z 2002 r. podaje, że im większa miejscowość, tym większy jest odsetek osób w starszym wieku gospodarujących samotnie. Relatywnie najmniej osób starszych mieszka samotnie na wsi (. populacji), więcej w miastach do 200 tys. mieszkańców (ok. 1/5), a najwięcej – w dużych miastach (prawie 1 w liczących 200-500 tys. mieszkańców i nieco ponad 1 w miastach i aglomeracjach powyżej 500 tys. mieszkańców.
Warunki materialne są jednym z najważniejszych elementów sytuacji życiowej człowieka, dlatego chleb czy bułka dla osoby starszej powinny być w odpowiedniej cenie. Badanie budżetów domowych przez GUS wykazało, że średnie przychody na jedną osobę w gospodarstwach domowych emerytów należały do najwyższych w Polsce. Wyniosły one w 2010 r. 1648,75 zł i były niższe tylko od średnich przychodów na osobę w gospodarstwach osób zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych (2125, 69 zł) i w gospodarstwach osób pracujących na własny rachunek (1867,49 zł). Względnie pomyślna – w porównaniu z innymi grupami społeczno-ekonomicznymi – sytuacja dochodowa gospodarstw emerytów nie oznacza jednak, że może być traktowana jako dobra. Taka relacja dochodów między poszczególnymi typami gospodarstw domowych wskazuje tylko, że są one wyższe niż w niektórych innych typach gospodarstw. Ponadto zwraca uwagę fakt, że wyższy poziom przychodów gospodarstw emeryckich niż osób pracujących na stanowiskach robotniczych jest dostrzegany dopiero w przypadku rodzin robotniczych, w skład których wchodzą co najmniej trzy osoby. Pośrednio potwierdza to oczywisty fakt, że świadczenie emerytalne jest z reguły niższe niż wynagrodzenie pracownicze.
Reklama produktu – kluczem do sukcesu
We współczesnej gospodarce nie jest dużym problemem wyprodukowanie nowego towaru, lecz sprzedanie go na konkurencyjnym rynku. Warto więc skierować ofertę nie tylko do seniorów, ale także do osób, które cierpią na dane schorzenie. Osoba z cukrzycą czy z problemami z nadciśnieniem chętniej sięgnie po właściwie oznaczony dla niej chleb, gdyż będzie miała pewność, że został stworzony w zgodzie z jej dietą.
Ważna jest nie tylko reklama, ale odpowiednio opracowana etykieta lub nowa nazwa zachęcająca do zakupu, gdyż ekspedient nie zawsze jest na tyle kompetentny, by od razu wskazać odpowiedni produkt.
W przypadku rynku tak trudnego, jakim jest piekarstwo i cukiernictwo, warto zadbać w pierwszej kolejności o stałego klienta, czyli pozostając na dotychczasowym rynku, zaprezentować dobrze znany asortyment pod kątem jego konkretnych walorów zdrowotnych. Jeżeli w piekarni stosuje się pakowanie pieczywa do firmowych torebek reklamowych, można do zakupu dołączyć „lekturę na później”, w której klient znajdzie informację o rozszerzeniu oferty, walorach owego pieczywa, jego składzie czy właściwościach zdrowotnych.
Marzena Zacharska, technolog żywności, specjalista ds. żywienia
1 Flaczyk E., Górecka D., Kobus J., Korczak J., Kaczmarek W. (2007): Ocena preferencji konsumenckich względem spożywanego pieczywa. „Żywienie Człowieka i Metabolizm”, XXXIV, s. 715-718.