Na całym świecie przybywa gospodarstw i przetwórni ekologicznych, rośnie także popyt na żywność BIO. Potwierdzają to najnowsze dostępne dane dotyczące rozwoju „zielonego” rynku.

Przybywa ekoupraw
Rolnictwo ekologiczne ma uregulowany status prawny w 170 krajach, co przekłada się na powierzchnię 43,1 mln ha (5.6 mln ha więcej niż w 2012 r) upraw objętych w 2013 roku certyfikacją. W 1999 roku było to ok. 4 razy mniej (11 mln ha).
Z końcem 2013 roku certyfikatem ekologicznym pochwalić się mogło 2 miliony producentów (w 1999 roku ta liczba wynosiła 200 000). 75% tej liczby stanowią podmioty działające na terenie Azji, Afryki i Ameryki Południowej. Największym areałem upraw pochwalić mogą się Australia, Argentyna i USA. Oczywiście czołowe miejsca zajmują one z racji swojej wielkości bo pamiętać należy, że udział powierzchni ekogospodarstw w porównaniu do całej powierzchni rolnej tych krajów nie przekracza kilku procent. Pod tym względem lepiej prezentują się kraje mniejsze takie jak: Falklandy, Liechtenstein i Austria. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że wartość 10% przekroczyły 3 kraje z Europy Środkowo-Wschodniej: Litwa, Łotwa, Estonia i Czechy. Tylko 11 krajów na całym świecie może pochwalić się dwucyfrową wartością tego wskaźnika.

Zestawiając ze sobą statystyki dotyczące powierzchni ekoupraw i ich udziału w całym rolniczym areale kraju można zauważyć, że imponująco sytuacja wygląda we Włoszech, które klasyfikowane są w pierwszej 10 zarówno jeżeli chodzi o areał upraw i liczbę producentów a w przypadku udziału w całkowitej ilości gruntów rolnych zajmują 11 pozycję. Wreszcie wartość tamtejszego rynku również należy do najwyższych w Europie.

Największe rynki żywności ekologicznej
Największym rynkiem żywności ekologicznej są wciąż Stany Zjednoczone. Obroty na tamtejszym rynku sięgnęły 35 miliardów dolarów. EKO stanowi więc 4% całego rynku, ale według branżowego eksperta, Amarjita Sachoty z brytyjskiej jednostki badawczej Organic Monitor rosnący popyt wciąż nie jest zaspokojony. Na amerykańskim rynku  występują problemy z podażą ekoproduktów.

31 miliardów dolarów warty jest natomiast Europejski rynek żywności eko. Liderami są: Niemcy, Francja, Włochy. Po spowolnieniu rozwoju a w niektórych krajach (np. Wielkiej Brytanii) stagnacji i degresji Stary Kontynent powoli wraca do tempa rozwoju sprzed kilku lat.

Rynek żywności eko w Polsce
Jak sytuacja wygląda nad Wisłą? W 2013 roku zarejestrowanych mieliśmy 26598 producentów, co daje to naszemu krajowi 10 miejsce w świecie. Powody do zadowolenia się, ale przestrzegałbym przed hurraoptymizmem. W liczbie tej zdecydowanie dominują gospodarstwa rolne, z których większość jest niewielka. Dodatkowym problemem jest fakt, że część ekogospodarstw nastawionych jest na unijne dotacje zamiast rynkowej produkcji.

Dysponujemy też wciąż stosunkowo niewielką liczbą 407 przetwórni (nie można jednak pominąć faktu, że jeszcze w 2003 roku było ich… 22)), z których część prowadzi produkcję na bardzo małą skalę. Na jedno ekologiczne gospodarstwo przypada 80 gospodarstw (dla porównania w Niemczech gdzie mamy 9183 przetwórnie są to 3 gospodarstwa). Efekty? Wiele polskich surowców eksportowanych jest na Zachód skąd wracają do naszych sklepów jako przetworzone produkty (choć pojawiają się już pierwsze firmy, którym udaje się eksportować przetworzone towary np. na rynek Niemiecki).  Nad Wisłą wciąż brakuje mocnych powiązań pomiędzy branżą przetwórczą a rolnikami. Kuleje przepływ informacji dotyczących z jednej strony oferty gospodarzy a z drugiej potrzeb przetwórni. Pewne nadzieje można wiązać z nowym Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich, w którym nacisk ma być położony na zrzeszanie się rolników a także wsparcie dla przetwórstwa.

Dynamiczny rozwój mimo przeszkód
Mimo tych przeszkód rynek rozwija się dynamicznie w tempie ok 20% i według rynkowych prognoz spółki Bio Planet, największego krajowych dystrybutorów w 2015 roku może osiągnąć wartość 770 mln zł a za 2 lata liczba ta może przekroczyć 1 mld zł. Pole do rozwoju jest bardzo duże. - W najbardziej rozwiniętych krajach Europy Zachodniej i w Ameryce Północnej rynek produktów rolnictwa ekologicznego kształtuje się na poziomie ok. 2-6% rynku spożywczego - w Polsce dopiero w 2015 roku zbliży się do granicy 0,33% - mówi Sylwester Strużyna, prezes Zarządu Bio Planet. Dynamicznie zwiększa się także liczba ekosklepów, obecnie działa ich już ok 700. Nowe placówki zaczynają pojawiać się nie tylko w dużych aglomeracjach, ale także mniejszych ośrodkach.

W tym miejscu warto wspomnieć o tym, że jedną z „niedorozwiniętych” gałęzi sektora ekologicznego jest piekarnictwo. Handlowcy z różnych stron Polski narzekają na to, że piekarni a co za tym idzie wypieków z ekocertyfikatem jest zbyt mało a dostawy odbywają się zbyt rzadko. Problem dotyczy nawet Warszawy, która jest zdecydowanie największym rynkiem ekoproduktów (temat ten rozwinęliśmy w poprzednim numerze Mistrza Branży).

Ekomoda szansą i zagrożeniem
Rosnące zainteresowanie ekologią (także w szerszym znaczeniu niż żywnościowe) stwarza ogromne szanse dla rozwoju produkcji przyjaznej naturze, ale może być także zagrożeniem dla jej integralności. Na rynku pojawia się mnóstwo „zielonych” oznaczeń, za którymi stoją znacznie łagodniejsze standardy niż w przypadku ekorolnictwa i przetwórstwa a dla konsumentów te różnice nie zawsze są dostrzegalne.

Według ekspertów z FiBL (szwajcarska placówka naukowa zajmująca się badaniami dot. rolnictwa ekologicznego) i Organic Monitor największym wyzwaniem stojącym przed całym nurtem promującym i produkującym produkty BIO jest zachowanie tożsamości i prezentowanie wyjątkowości i odrębności rolnictwa ekologicznego pośród innych systemów produkcji.

Karol Przybylak (biokurier.pl)
Źródła: Raport „The World Of Organic Agriculture”, Ministerstwo Rolnictwa, Materiały Prasowe Bio Planet.


10 krajów z największą liczbą producentów ekologicznych
1.    Indie – 650 000
2.    Uganda  – 189 610
3.    Meksyk – 169 703
4.    Tanzania – 148 610
5.    Etiopia – 134 626
6.    Turcja – 65 042
7.    Peru – 52 284
8.    Włochy – 45 969
9.    Hiszpania – 30 502
10.  Polska (2012) – 25 944

10 krajów z największym areałem rolnictwa ekologicznego (mln ha) 2013 rok
1.    Australia 17,2
2.    Argentyna 3,2
3.    USA 2,2 (2011)
4.    Chiny 2,1
5.    Hiszpania 1,6
6.    Włochy 1,3
7.    Francja 1,1
8.    Niemcy 1,1
9.    Urugwaj 0,9 (2006)
10.  Kanada 0,9