Od 2016 r. zmieniła się sytuacja spóźnialskich podatników. Mamy jeszcze niższą obniżoną stawkę odsetek za zwłokę. Pojawiła się też nowa stawka – podwyższona, którą będą płacić zadłużeni z tytułu VAT-u oraz akcyzy.

Jeśli podatnik nie płaci podatku w terminie, później na konto fiskusa obok powstałej zaległości musi wpłacić także odsetki za zwłokę. Wpłata karnych odsetek za zaległość podatkową jest zbędna tylko wtedy, kiedy odsetki nie przekraczają 8,70 zł (tj. trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez Pocztę Polską SA za „polecony”) – co ważne, jest to 8,70 zł przed zaokrągleniem do pełnych złotych.

Liczba dni zwłoki to okres od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin płatności podatku, do dnia wpłaty włącznie. Wartość odsetek za zwłokę oblicza się, mnożąc wartość zaległości podatkowej przez liczbę dni zwłoki i odpowiednią stawkę odsetek. Kolejno wynik dzieli się przez 365 i uzyskaną kwotę zaokrągla do pełnych złotych według klucza: końcówki mniejsze niż 50 gr w dół, a równe lub większe 50 gr w górę.

Zgodnie z nowelizacją Ordynacji podatkowej (art. 56 oraz 56a Ordynacji podatkowej, Dz.U. z 2015 r., poz. 1649), w 2016 r. obowiązują trzy stawki odsetek za zwłokę:

• stawka podstawowa w wysokości sumy 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego oraz 2%, nie może ona być jednak niższa niż 8% – aktualnie wynosi 8%,
• stawka obniżona w wysokości połowy podstawowej – obecnie 4%,
• stawka podwyższona w wysokości 150% podstawowej – aktualnie 12%.

Nowa 4-proc. stawka
Obniżona stawka odsetek zarówno wcześniej, jak i teraz, jest dedykowana tym podatnikom, którzy dobrowolnie ujawnią i spłacą zaległość podatkową, a fiskus nie zdąży się o nią upomnieć (np. nie wyśle zawiadomienia o zamiarze kontroli). Jeszcze do końca 2015 r. obniżona stawka wynosiła 3 podstawowej – dzisiejsza wynosi 1 podstawowej, przez co ma efektywniej zachęcić dłużników, aby szybko regulowali swoje podatkowe długi. 4-proc. stawkę stosuje się do zaległości podatkowych powstałych po 1 stycznia 2016 r., kiedy spełnione są jednocześnie dwa warunki:
dłużnik składa prawnie skuteczną korektę deklaracji podatkowej, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji, dłużnik reguluje zaległość podatkową w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.

Nowa obniżona stawka może dotyczyć też zaległości podatkowych powstałych przed 1 stycznia 2016 r., o ile dłużny podatnik złoży korektę deklaracji podatkowej między 1 stycznia a 30 czerwca 2016 r. i zapłaci zaległy podatek wraz z odsetkami w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty. W uzasadnieniu do noweli czytamy, że taki okres jest wystarczający, aby podatnik znalazł i skorygował błędy i zorientował się, że zalega w podatkowych rozliczeniach.

Z kolei złożenie już w lipcu br. korekty ujawniającej zaległości powstałe jeszcze w starym roku powoduje zastosowanie „starej” obniżonej stawki, czyli tej wynoszącej 3 podstawowej – aktualnie 6%.

Wyższa stawka dla dłużnych VAT-owców
Zupełnie nowe rozwiązanie czeka od nowego roku podatników, u których w trakcie przeprowadzania czynności sprawdzających, kontroli podatkowej czy postępowania podatkowego fiskus wykryje zaniżenie należnego VAT-u lub podatku akcyzowego czy też po prostu brak deklaracji i uregulowania tych podatków (stosuje się je do zaległości w podatku od towarów i usług oraz w podatku akcyzowym powstałych od 1 stycznia 2016 r.). Ci podatnicy będą musieli liczyć się z 12-proc. stawką odsetek za zwłokę. Warto pamiętać, że dłużnika nie uratuje przed podwyższoną stawką fakt złożenia korekty deklaracji już po otrzymaniu zawiadomienia o planowanej wizycie kontrolera w jego firmie, a nawet skorygowanie zeznania po zakończeniu kontroli.

12-proc. podwyższona stawka odsetek za zwłokę będzie działała w przypadkach, kiedy wartość zaległości podatkowej przekroczy 25% kwoty należnej i jednocześnie będzie wyższa niż 9 250 zł (pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia, tj. 1 850 zł). Takie ograniczenie w zastosowaniu podwyższonej stawki to swojego rodzaju parasol bezpieczeństwa, jaki fiskus rozkłada nad mniejszymi VAT-owcami czy podatnikami akcyzy, których kwoty zaległych podatków są niewielkie, a same opóźnienia w zapłacie wynikają z przeoczenia, a nie umyślnych działań.

Katarzyna Miazek, Tax Care