W lipcu 2019 r. wszedł w życie rządowy program Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), który ma pomóc pracownikom w gromadzeniu dodatkowych oszczędności w trakcie pracy zawodowej, by zabezpieczyć ich egzystencję po ukończeniu 60. roku życia. Sprawdź, co warto wiedzieć przed podjęciem decyzji o przystąpieniu do PPK.

Wysokość wpłat do PPK
Wpłata podstawowa do PPK wyniesie 2 proc. wynagrodzenia od uczestnika programu i 1,5 proc. wynagrodzenia od podmiotu zatrudniającego. Uczestnik PPK, którego miesięczne wynagrodzenie uzyskiwane z różnych źródeł będzie równe lub niższe niż 120 proc. minimalnego wynagrodzenia w danym roku, będzie mógł dokonywać wpłaty podstawowej niższej niż 2 proc., ale nie mniejszej niż 0,5 proc.
Podmiot zatrudniający będzie mógł zadeklarować w umowie dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5 proc. Oznacza to, że pracodawca każdemu pracownikowi będzie dodawał przynajmniej 1,5 proc., ale nie więcej niż 4 proc. (wpłata podstawowa i dodatkowa). Uczestnik PPK będzie mógł także zadeklarować wpłatę dodatkową do 2 proc., co daje łącznie maksymalnie 4 proc. (wpłata podstawowa i dodatkowa).

Od kiedy obowiązuje PPK dla małych, średnich i dużych firm?
– od 1 lipca 2019 r. – firmy zatrudniające powyżej 250 osób (podpisywanie umów o zarządzanie PPK – do 25 października 2019 r.)
– 1 stycznia 2020 r. – od 50 do 249 osób (podpisywanie umów o zarządzanie PPK do 24 kwietnia 2020 r.)
– 1 lipca 2020 r. – od 20 do 49 osób (podpisywanie umów o zarządzanie PPK do 12 listopada 2020 r.)
– 1 stycznia 2021 r. – pozostali (brak harmonogramu podpisywania umów).

1. Czy uczestnictwo w Pracowniczym Planie Kapitałowym jest obowiązkowe?
Nie, z uczestnictwa w PPK można zrezygnować. Należy złożyć u pracodawcy lub zleceniodawcy deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do systemu. Pracodawca nie może namawiać osób zatrudnionych do rezygnacji z PPK. Jeśli by do tego doszło, grozi mu wysoka kara finansowa.
Osoby w wieku od 18 do 54 lat, zatrudnione (na umowę o pracę lub zlecenie), zostaną zapisane automatycznie do PPK, bez konieczności dopełnienia formalności. Osoby w wieku od 55 do 69 lat, które będą chciały przystąpić do PPK, muszą o to wnioskować u pracodawcy lub zleceniodawcy. Osoby w wieku 70+ nie będą włączane do systemu.

2. Jak powinna wyglądać deklaracja o rezygnacji z PPK?
Deklaracja musi być złożona na piśmie i zgodnie ze wzorem, który znajduje się w rozporządzeniu ministra finansów. Obowiązuje on od 29 czerwca 2019 r. i zawiera:

• imię (imiona) i nazwisko,
• numer PESEL, a w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL datę urodzenia,
• serię i numer dowodu osobistego lub numer paszportu albo innego dokumentu potwierdzającego tożsamość w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego,
• nazwę podmiotu zatrudniającego,
• oświadczenie uczestnika PPK o posiadaniu przez niego wiedzy o konsekwencjach złożenia deklaracji.

Deklarację o rezygnacji z PPK można pobrać pod linkiem: www.mojeppk.pl/pliki/repozytorium-plikow/materialy-do-pobrania/pdf/deklaracja_o_rezygnacji_z_dokonywania_wplat_do_ppk.pdf.

3. Do kiedy trzeba złożyć deklarację o rezygnacji z PPK?
Deklarację można złożyć w dowolnym terminie. Trzeba jednak pamiętać, że wpłaty do systemu zostaną zawieszone dopiero od miesiąca złożenia deklaracji. Nie można zrezygnować z PPK z datą wsteczną i ubiegać się o zwrot pieniędzy wpłaconych przed miesiącem złożenia rezygnacji.

4. Czy można zrezygnować z PPK przed zapisaniem?
Tak, przepisy dopuszczają taką możliwość. Osoba, która zrezygnuje z dokonywania wpłat do systemu, zanim jej pracodawca lub zleceniodawca utworzy u siebie PPK (zawrze umowę o prowadzenie PPK na rzecz osób zatrudnionych), w ogóle nie stanie się uczestnikiem programu. Dane takiej osoby nie będą figurować w załączniku do umowy o prowadzenie PPK.
Jeżeli rezygnacja z dokonywania wpłat do PPK nastąpi po zawarciu przez podmiot zatrudniający umowy o prowadzenie PPK, wtedy pracownicy i współpracownicy staną się uczestnikami systemu. Mogą wtedy zrezygnować jedynie z dokonywania wpłat. O takiej rezygnacji pracodawca i zleceniodawca musi powiadomić instytucję finansową, która prowadzi PPK. Ma na to 7 dni, licząc od daty złożenia rezygnacji przez uczestnika programu.

5. Jak długo obowiązuje rezygnacja z PPK?
Rezygnacja obowiązuje przez 4 lata. Po upływie tego czasu, od 1 kwietnia danego roku wpłaty do PPK zostaną wznowione. W przypadku gdy osoba, która zrezygnowała z oszczędzania w programie, chce zmienić swoją decyzję i złożyć wniosek o ponowne dokonywanie wpłat, wówczas poprzednia rezygnacja obowiązuje tylko do dnia jej odwołania.
Po zmianie pracy nowy pracodawca ma obowiązek zapisania nowo zatrudnionej osoby do PPK (co do zasady – po 3 miesiącach zatrudnienia). W takiej sytuacji należy złożyć deklarację o rezygnacji z PPK także u nowego podmiotu zatrudniającego.

6. Co w sytuacji, gdy po 4 latach pracownik zapomni ponownie zrezygnować z PPK? Czy wpłaty będą potrącane bez jego wiedzy?
Nie, taka sytuacja nie powinna mieć miejsca. W roku, na który przypadnie wznowienie wpłat do PPK, pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika lub współpracownika o wznowieniu wpłat do systemu od 1 kwietnia. Informację tę musi przekazać najpóźniej do końca lutego. Oznacza to, że będzie jeszcze co najmniej miesiąc (marzec danego roku) na podjęcie decyzji. Jeżeli nie złożymy rezygnacji, zostaniemy ponownie zapisani do PPK, bez konieczności składania jakiegokolwiek wniosku.

7. Ile razy można zrezygnować z PPK i ponownie do niego przystąpić?
Przepisy nie ograniczają liczby rezygnacji z PPK i ponownego przystąpienia do programu. Częste rezygnacje i ponowne przystępowanie do PPK nie będą jednak dobrze służyły długoterminowemu gromadzeniu oszczędności. Lepiej zatem dobrze przemyśleć swój wybór i podjąć wyważoną decyzję w zakresie uczestnictwa w tym systemie.

8. Jakie są konsekwencje rezygnacji z uczestnictwa w PPK?
Wynagrodzenie osoby, która zrezygnuje z uczestnictwa w PPK, nie będzie pomniejszane o składki do PPK. Nie uzyska ona także tej części oszczędności, które uczestnikowi PPK musi sfinansować jego pracodawca lub zleceniodawca. Nie otrzyma ponadto dopłat finansowanych przez państwo (250 zł jednorazowej wpłaty powitalnej i raz do roku 240 zł dopłaty rocznej). W długiej perspektywie oznacza to, że osoba rezygnująca z PPK nie zgromadzi dodatkowego kapitału, który może wykorzystać po ukończeniu 60 lat.
Na chwilę obecną nie wiadomo, jaka będzie przewidywana kwota gromadzonych oszczędności. Pieniądze z PPK będą inwestowane, m.in. w akcje giełdowe. Jednak ustawa o PPK nie gwarantuje osiągnięcia określonej stopy procentowej zysku od zgromadzonych środków. Nie mamy również gwarancji zachowania pełnej kwoty wpłaconego kapitału.

9. Czy można zdecydować się na pobieranie wpłat do PPK tylko od pracodawcy, a niepobieranie ich z własnych środków?
Nie, ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych mówi o wpłatach wykonywanych przez obie strony. Nie można zatem zdecydować się na wstrzymanie własnych wpłat i jednoczesne kontynuowanie wpłat przez podmiot zatrudniający. To samo dotyczy kwot finansowanych przez państwo – otrzymają je tylko te osoby, które same finansują wpłaty do PPK.

10. Jeśli ktoś jest zatrudniony w dwóch firmach, czy może należeć do PPK w jednej z nich, a zrezygnować w drugiej? Czy uczestnicząc w PPK u obu pracodawców, otrzymamy podwójne dopłaty z pieniędzy państwowych?
Osoby mające równolegle kilka miejsc zatrudnienia mogą wybrać, czy będą uczestnikami PPK we wszystkich firmach, czy tylko w wybranej lub w wybranych. Mogą także złożyć rezygnację z uczestnictwa w PPK we wszystkich miejscach zatrudnienia. Niezależnie od tego, w ilu podmiotach jesteśmy uczestnikami PPK, otrzymamy tylko jedną wpłatę powitalną (250 zł) oraz tylko jedną w danym roku dopłatę (240 zł).

adwokat Robert Adamczyk

Ayming to międzynarodowa grupa doradcza działająca w 15 krajach na świecie. Od 2004 r. Ayming Polska wspiera przedsiębiorstwa w uzyskiwaniu oszczędności i zwiększaniu wyników finansowych, oferując kompleksowe doradztwo operacyjne w zakresie: podatków i opłat, kosztów pracy oraz dotacji i ulgi B+R. Firma jako pierwsza wprowadziła na rynek usługę weryfikacji składki wypadkowej i zrealizowała w tym obszarze ponad 1500 projektów. www.ayming.pl.