W związku z pojawieniem się listy 646 wracają podstawowe pytania, czym różni się sól wypadowa od soli spożywczej? Czy producenci żywności byli w stanie odróżnić sfałszowaną sól? I czy badania produktów gotowych mogły wykazać obecność soli wypadowej? Odpowiada Zygmunt Cichoń z Inspekcji Handlowej w Katowicach.
Sól spożywcza produkowana jest z kopaliny, natomiast sól wypadowa to odpad przy produkcji chloru. Pod względem składu chemicznego sól wypadowa nie wykazuje istotnych różnic od soli spożywczej. Według ogólnie dostępnych danych, głównym składnikiem zarówno soli wypadowej, jak i soli spożywczej jest chlorek sodu, którego zawartość - w przeliczeniu na suchą masę - wynosi min. 98% w soli wypadowej i min. 99%. w soli spożywczej. Najistotniejsza różnica wynika ze znacznie większej zawartości siarczanów - w soli spożywczej do 0,05%, natomiast w soli wypadowej do 1,5%. Ponadto sól wypadowa może zawierać znikome ilości innych substancji szkodliwych.
Sól nieszkodliwa, ale niedopuszczalna
Biorąc pod uwagę niewielki dodatek soli do środków spożywczych, w szczególności do wyrobów piekarniczych (w branży mięsnej oraz przetwórstwie ryb jest z pewnością większy), prawdopodobieństwo, że dodatek soli wypadowej mógł powodować zaburzenia trawienne, a tym bardziej zagrożenie zdrowia człowieka, jest bliskie zeru. Należy jednak zaznaczyć, że z uwagi na założony cel jej użycia, tj. poza branżą spożywczą, z pewnością nie przestrzegano warunków sanitarnych przewidzianych dla środków spożywczych podczas przechowywania i transportu soli wypadowej. Nieprzestrzeganie reżimu sanitarnego mogło spowodować zanieczyszczenie soli wypadowej, głównie substancjami mechanicznymi, gdyż skażenie mikroorganizmami należy uznać raczej za niemożliwe. Przypadkowa, bardzo duża koncentracja szkodliwych zanieczyszczeń mechanicznych mogłaby być źródłem zagrożenia zdrowotnego.
Czy fałszowana sól mogła być źródłem zagrożenia zdrowotnego?
Odpowiedzi na pytanie, czy takie zanieczyszczenie miało miejsce, trzeba szukać w wynikach badań poszczególnych partii soli wypadowej lub produktów, do których tę sól dodawano. Wyniki badań poszczególnych partii mogą się różnić w zakresie zawartości zanieczyszczeń mechanicznych (warunki przechowywania, środki transportu, urządzenia do załadunku), natomiast jeśli chodzi o badanie produktów, do których tę sól dodawano, to z uwagi na niewielki jej dodatek, badania raczej niczego nie wykażą.
W przypadku minimalnego zanieczyszczenia soli wypadowej odróżnienie jej od soli spożywczej metodą sensoryczną przez przeciętnego konsumenta lub przedsiębiorcę – producenta środków spożywczych, uznać należy za niemożliwe.
Z uwagi na aspekt zdrowotny całej sprawy badania soli oraz produktów przeprowadzały organy sanitarne. Uznając jednoznacznie za naganne każde działanie stanowiące potencjalne zagrożenia dla zdrowia konsumentów, można powiedzieć, że najistotniejszy w całej sprawie wydaje się aspekt ekonomiczny.
autor: Zygmunt Cichoń, naczelnik Wydziału Kontroli Handlu i Usług Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Katowicach
