W ostatnich latach pieczywo stało się jednym z najbardziej kontrowersyjnych składników diety – z jednej strony stanowi podstawę menu w naszym kraju od setek lat, z drugiej strony przypisuje mu się mnóstwo negatywnych cech.
Niestety pieczywo nie kojarzy się ani ze zdrową dietą, ani tym bardziej z ważnym elementem wsparcia żywieniowego w różnego typu schorzeniach i chorobach. A szkoda, bo dobre jakościowo wypieki dostarczają organizmowi wielu niezbędnych składników. Czy w takim razie na świątecznym stole powinno znaleźć się miejsce dla pieczywa? Jak najbardziej!
Czas Świąt Bożego Narodzenia jest wyjątkowym momentem – spotykamy się z bliskimi i celebrujemy tradycję, której podstawą są charakterystyczne potrawy, niekoniecznie zgodne z zaleceniami zdrowej i lekkiej diety. Nie byłoby w tym nic złego, gdybyśmy zjedli wszystkiego tylko po trochu i pamiętali o aktywności fizycznej. Jednak prawda jest taka, że zazwyczaj przez trzy świąteczne dni, jemy zdecydowanie więcej niż zazwyczaj. Mimo tradycyjnych zabiegów, które mają na celu pomóc nam przetrwać nadmiar jedzenia, jak post przed kolacją wigilijną, czy też kompot z suszu, który jest źródłem błonnika, zazwyczaj kończy się na przejedzeniu, uczuciu ciężkości i nierzadko nieprzyjemnych dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego. Aby jak najlepiej zadbać o prawidłowe funkcjonowanie organizmu i uniknąć typowych poświątecznych dolegliwości, warto – oprócz picia wody i kompotu z suszu, czy włączenia do świątecznych posiłków warzyw – zapewnić sobie dobre źródła błonnika, jakim jest pieczywo. Wybierając różne rodzaje możemy zadbać o zdrowie naszych bliskich, jednocześnie trafiając w ich upodobania smakowe.
Jakie rodzaje pieczywa wybrać, żeby wspomóc trawienie i zadbać o zdrowie?
Powszechnie uważa się, że pieczywo ciemne, jest zdrowsze od białego, a wypieki żytnie są zdrowsze od pszennych. Jednak w rzeczywistości ważniejszy jest sposób produkcji mąki, np. biały chleb może być zdrowy, jeżeli upieczony jest z mąki orkiszowej, graham albo pszennej razowej. Najmniej wartościowa jest mąka wysoko oczyszczona, biała, ale za to dzięki niej bułki mogą być miękkie i puszyste. Najwięcej wartości ma mąka razowa, jednak jest ciężka i nie zapewni nam wyrośniętego pieczywa. Jeżeli zdecydujemy się na wybór wypieków z dodatkiem ziaren, np. pestek dyni, dostarczymy dodatkowo potas, który uczestniczy w procesach metabolicznych oraz magnez, który reguluje przemianę materii. Pieczywo w zależności od rodzaju jest źródłem błonnika nierozpuszczalnego lub rozpuszczalnego. W pieczywie razowym i pełnoziarnistym jest najwięcej błonnika nierozpuszczalnego, który przedłuża uczucie sytości, wspomaga trawienie i jest polecany dla osób z chorobami układu trawienia. Za to pieczywa jasne są źródłem błonnika rozpuszczalnego, który jest bezpieczniejszy dla osób z chorobami przewodu pokarmowego.
Jakie pieczywo dla kogo?
Ciemne pieczywo
Niestety, mimo wydawałoby się wzrostu świadomości dotyczącej zdrowia, z roku na rok rośnie liczba osób dotkniętych chorobami cywilizacyjnymi, czyli takimi na które wpływ ma nasz styl życia i środowisko w jakim żyjemy. Oprócz powszechnie znanych jednostek chorobowych, jak otyłość, nadwaga, cukrzyca, choroby układu krwionośnego, np. nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, należy tu też włączyć alergie, choroby układu oddechowego i m.in. depresję.
Dla tych grup chorób polecane jest pieczywo ciemne – pełnoziarniste, razowe, z dodatkiem ziaren zapewnia odpowiednią ilość błonnika, zwłaszcza nierozpuszczalnego, a dzięki temu:
• zmniejsza wchłanianie tłuszczy i zapewnia obniżanie indeksu glikemicznego posiłków, co jest szczególnie ważne dla osób chorujących na cukrzycę lub inne zaburzenia gospodarki węglowodanowej;
• zwiększa uczucie sytości, dzięki czemu rzadziej podjadamy, dlatego ciemne pieczywo powinny jeść osoby z nadwagą lub otyłością, a także osoby z cukrzycą i chorobami układu krążenia;
• obniża stężenie cholesterolu, dlatego jest szczególnie polecane dla osób z miażdżycą, nadciśnieniem tętniczym i innymi chorobami układu krążenia;
• stymuluje pracę przewodu pokarmowego, co stanowi podstawę prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Jasne pieczywo
Do grona dolegliwości i schorzeń zależnych od tego, jak żyjemy, należy włączyć choroby przewodu pokarmowego. Każdy z nas przynajmniej kilka razy, zwłaszcza po większych i cięższych posiłkach, spotkał się z uczuciem nieprzyjemnego uczucia w przełyku, czyli zgagą, u wielu osób rozwinęła się choroba o takich objawach, czyli refluks – dolegliwości wywołane zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. Często słyszy się, że nie powinniśmy się stresować, bo możemy nabawić się wrzodów żołądka lub dwunastnicy, chociaż okazało się, że najczęstszym powodem tej choroby jest zakażenie Helicobacter pylori, to ani stres, ani nieprzemyślana dieta nie są sprzymierzeńcami powrotu do zdrowia. Mówiąc o chorobach przewodu pokarmowego, nie można pominąć najważniejszej grupy dolegliwości, czyli problemów z jelitami. Niestety ze względu na bardzo zróżnicowaną budowę tego ważnego organu, samych objawów i chorób jest więcej niż może się wydawać. Począwszy od bardzo groźnych jak choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalnie jelita grubego, dysbiozy (zaburzenia mikrobioty jelitowej), zespół jelita drażliwego, czy też uporczywe wzdęcia i zaparcia, często występujące po zbyt ciężkim jedzeniu.
Wszystkie te problemy charakteryzuje stan podrażnienia, dlatego ważne jest aby dieta w tych schorzeniach była lekka. Pieczywo jasne jest delikatniejsze, dlatego stanowi podstawę diet lekkostrawnych, które odciążają układ trawienny. Zawiera ono mniej błonnika i przede wszystkim jego rozpuszczalne frakcje, jak pektyny, gumy, śluzy i polisacharydy.
Taki skład:
• zmniejsza ryzyko podrażnień przewodu pokarmowego;
• wpływa korzystanie na układ immunologiczny, dzięki czemu przyspiesza regenerację organizmu;
• wspomaga rozwój korzystnej mikrobioty jelitowej, co jest szczególnie ważne przy wzdęciach i zaparciach;
• łagodzi skutki chorób jelit, jak np. zespołu jelita drażliwego.
Pieczywo bezglutenowe
Na wyjaśnienie zasługuje też powszechnie powielana informacja dotycząca osób, które muszą być na diecie bezglutenowej. Osoby chore na celiakię, mające alergię lub nietolerancję glutenu, nie muszą rezygnować z codziennego spożywania pieczywa. Wystarczy, jeżeli będą wybierały produkty oznaczone symbolem przekreślonego kłosa, czyli takie, które nie zawierają glutenu, ani nie są nim zanieczyszczone.