Kondycja rynku producentów sło­dyczy w ostatnich latach wydawa­ła się niezależna od zmian w pol­skiej gospodarce. Główną siłą napędową tego sektora była sprzedaż eksportowa, podczas gdy zbyt na rynku krajowym ce­chował się względnie stabilnym poziomem.

Systematycznym zmianom ulega struktura kanałów dystrybucji słodyczy. O ile jeszcze kilka lat temu dominował kanał tradycyjny, tak obecnie główną rolę pełni kanał no­woczesny, obejmujący dyskonty oraz sieci sklepów średnio- i wielkopowierzchniowych.

Rosnąca presja cenowa sprzyja procesom konsolidacyjnym
Rynek producentów słodyczy w Polsce cechuje spore rozdrobnienie – obecnie funkcjonuje na nim kilkaset podmiotów. Rosnąca presja cenowa spowodowana wzrostem cen surowców (głównie cukru i kakao) sprzyja procesom konsolidacyj­nym. Mniejsi producenci, aby zachować konkurencyjność, często podejmują de­cyzję o połączeniu z innym podmiotem. Przykładami działań konsolidacyjnych w ostatnich latach były: przejęcie przez spółkę ZPC Mieszko SA producenta ciastek – spółki Lider Artur Sp. z o.o., zakup udzia­łów spółki PWC Odra Sp. z o.o. przez ZCP Otmuchów SA oraz przejęcie przez Grupę Colian . Firmy Cukierniczej „Solidarność”.

Raport firmy Grant Thornton pt. Analiza rentowności producentów słodyczy funk­cjonujących na rynku polskim w oparciu o dane finansowe za lata 2008-2012 r. po­kazuje, że dominująca pozycja w tej bran­ży należy do przedsiębiorstw z kapita­łem zagranicznym. Zgodnie z analizą przedstawioną w raporcie, liderami ryn­ku pod względem poziomu obrotów są:
Nestle Polska SA, Ferrero Polska Sp. z o.o., Mondelez Polska SA, Mars Polska Sp. z o.o., Colian Sp. z o.o., Wawel SA oraz ZPC Miesz­ko SA. Na tle wymienionych producentów wyróżnia się spółka Colian Sp. z o.o., która jako jedyna w tym gronie posiada większo­ściowy polski kapitał. Obecnie do przedsię­biorstwa należą takie marki, jak: Grześki, Goplana, Familijne, Jeżyki, Akuku!, Solidar­ność, Hellena, Appetita i Siesta.

*W zestawieniu ujęto przychody ze sprzedaży osiągnięte przez największe podmioty funkcjonujące na polskim rynku produkcji słodyczy na całej działalności operacyjnej. Przychody te mogą obejmować również sprzedaż innych produktów niż słodycze, a także świadczenie usług.

Produkcja słodyczy jest w ostatnich latach jedną z najdynamiczniej rozwi­jających się branż polskiej gospodarki. Zgodnie z prognozami tempo wzrostu rynku w najbliższym okresie będzie jednak niższe niż w latach ubiegłych. Eksperci Grant Thornton zwracają uwagę na pogłębiającą się segmentację rynku, tj. systematyczny proces wyodrębniania się jednorodnych grup konsumentów, któ­rego następstwem jest kreowanie przez producentów słodyczy marek dedykowa­nych odpowiednim grupom odbiorców. Wynikiem tego procesu jest rozwój rynku produktów premium, które charaktery­zują się wyższą jakością i wyższą ceną. Zgodnie z przewidywaniami znaczenie marek premium w najbliższych latach bę­dzie rosło, co związane jest ze wzrostem zamożności polskich konsumentów. In­nym skutkiem postępującej segmentacji rynku jest wzrost znaczenia marek wła­snych kreowanych przez sieci handlowe. Te produkty sprzedawane są przez skle­py wielkopowierzchniowe, określane jako nowoczesne kanały dystrybucji. Szacuje się, że w kolejnych latach udział w rynku kanału nowoczesnego będzie nadal wzra­stał, głównie za sprawą dynamicznego rozwoju sieci dyskontów, co będzie rów­noznaczne ze wzrostem znaczenia marek własnych.

Najniższą rentowność osiągają polscy producenci
Zgodnie z wynikami analiz przedstawio­nymi w raporcie, znacząca grupa produ­centów słodyczy na rynku polskim bory­kała się w ostatnich latach z problemami finansowymi. Warto wskazać, że działal­ność ponad 25% przedsiębiorstw funkcjo­nujących na tym rynku nie była rentowna w latach 2008-2012 (podmioty te poniosły stratę na poziomie wyniku ze sprzedaży), natomiast stopa zysku ze sprzedaży grupy pozostałych 25% podmiotów była niższa od 2%. Wyniki badania wskazują ponadto, że średnia rentowność rynku producen­tów słodyczy nie uległa istotnej zmianie na przestrzeni lat 2008-2012.
Raport Grant Thornton przedstawia rów­nież analizy rentowności największych firm produkujących słodycze m.in. w zależności od ich wielkości oraz pochodzenia kapitału.

Badania wykazały, że duże przedsiębior­stwa uzyskują rentowność na poziomie ok. 2-3-krotnie wyższym od rentowności pod­miotów funkcjonujących w sektorze MŚP. Wynika to z faktu, że większe przedsiębior­stwa mają możliwość osiągania korzyści skali i efektów synergii, które umożliwiają redukcję poziomu ponoszonych kosztów. Dodatkowo podmioty te wykorzystują in­strumenty zabezpieczające dostawy su­rowców, ograniczając tym samym wpływ zmian cen surowców na rynku na efektyw­ność prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. Duże przedsiębiorstwa mają również znacząco lepszą pozycję negocja­cyjną w relacjach z dostawcami surowców. W przypadku kryterium własności kapitału – najwyższą rentowność osiągają przed­siębiorstwa z kapitałem zagranicznym, na­tomiast najniższą te z kapitałem polskim.

Eksport: na Zachodzie wzrost, na Wschodzie niepewność
Perspektywy dla rynku słodyczy w naszym kraju są obiecujące. W ciągu ostatnich lat produkcja systematycznie rosła (od kilku do kilkunastu procent w zależności od gru­py produktowej), z roku na rok zwiększa się eksport, pojawiają się też nowe marki i pro­dukty. Eksperci Grant Thornton prognozu­ją, że pozytywny trend w branży słodyczy utrzyma się przez kolejne 5 lat, chociaż tempo wzrostu będzie nieco wolniejsze.

Głównym czynnikiem rozwoju tego sek­tora jest eksport (na poziomie kilkunastu procent w skali roku). W przypadku wyro­bów czekoladowych najważniejszym ryn­kiem zbytu dla polskich producentów jest Wielka Brytania. Wpływ na taką sytuację ma duża liczba emigrantów z Polski na Wy­spach oraz coraz większe zainteresowanie rodzimymi produktami ze strony brytyj­skich sieci handlowych. Kolejne ważne ryn­ki dla producentów słodyczy to: Niemcy, Rosja i  Czechy. Obecnie istnieje realne zagrożenie zamknięcia rynku rosyjskiego dla polskich słodyczy, jeśli tamtejsze wła­dze podejmą decyzję o rozszerzeniu pro­duktów objętych embargiem.

Duży potencjał nadal drzemie w rynku pol­skim, gdyż poziom konsumpcji słodyczy w naszym kraju jest wciąż niższy niż w Eu­ropie Zachodniej. Średnie spożycie słody­czy przypadające na jednego konsumenta na rynku polskim jest obecnie kilkukrotnie niższe w porównaniu z rozwiniętymi rynkami zachodnioeuropejskimi. Istnieją też barie­ry wzrostu polskiego rynku słodyczy, które mogą mieć negatywny wpływ na rentow­ność producentów funkcjonujących w tej branży. Do najważniejszych z nich należą: wysoki poziom oraz fluktuacja cen surow­ców, presja cenowa ze strony sieci han­dlowych, ograniczona liczba dostawców surowców.

Strategiczne cele polskich producentów słodyczy
Strategicznym celem wielu producentów jest obecnie nawiązanie współpracy z no­wymi dostawcami surowców, jak również dywersyfikacja kanałów dystrybucji. Wiele firm musi się też zmierzyć z coraz większą konkurencją spowodowaną m.in. rosną­cym zainteresowaniem rynkiem słodyczy ze strony zagranicznych inwestorów. Dla niektórych przedsiębiorstw jedynym roz­wiązaniem może się okazać konsolidacja z innym podmiotem lub też znalezienie atrakcyjnej niszy na rynku.
Pełna wersja raportu Analiza rentowno­ści producentów słodyczy funkcjonujących na rynku polskim w oparciu o dane finan­sowe za lata 2008-2012 r. dostępna jest na: www.grantthornton.pl/raporty

Małgorzata Samborska, dyrektor Zespołu Doradztwa dla Branży Artykuły Spożywcze i Napoje w Grant Thornton,

Marcin Żmuda, specjalista w zespole doradztwa podatkowego Grant Thornton

Materiał pochodzi z numeru drukowanego wrzesień 2014