Mało kto wie, że kawa to najbogatszy w związki aromatyczne produkt spożywczy. Palona zawiera około 1000 lotnych substancji aromatycznych. Dla porównania – wino ma ich „jedynie” około 500. Dobrą kawę i dobre wino łączy jedno: w obu przypadkach wiele zależy od tego, jak i gdzie były uprawiane.

Sekret tkwi w glebie, nasłonecznieniu, ilości opadów, a także intensywności wiatru. Właśnie te czynniki wpływają na nuty smakowe ziaren, których tak poszukujemy. Uprawą kawy codziennie zajmuje się na całym świecie kilkadzie­siąt milionów ludzi, którzy rocznie produkują jej ponad 8 mln ton. Około 70% tych ziaren to Arabika, znana z łagod­nego, kwaskowatego smaku. Jej krzewy rosną wysoko, z tego też powodu są trud­niejsze w uprawie, ale za to słyną z lepszej jakości. Pozostałe 30% to Robusta. Choć łatwiej się ją hoduje, to, jak widać, jest jej mniej. To dlatego, że jest mocna, kwaśna, gorzka, o tytoniowym smaku. Wszystkiemu winna jest między innymi wysoka zawar­tość kofeiny. To właśnie Robusta często stosowana jest jako tani wypełniacz mie­szanek, które upodobali sobie miłośnicy „kofeinowego kopa”, ceniący go sobie bar­dziej niż dobry smak.

„Mała czarna” idealna
Pijąc „małą czarną”, pomyślmy o sposo­bie zbioru, obróbce ziarna, stopniu pale­nia, mielenia i – na koniec – o metodzie parzenia kawy. Dobra kawa na pewno nie była hodowa­na z użyciem sztucznych nawozów, a ze­brana została z pewnością ręcznie. Tylko doświadczony farmer wybierze jedynie dojrzałe owoce. To dzięki niemu, a tak­że starannej obróbce, napar ma szansę mieć pełny aromat, który określany jest mianem duszy kawy, charakteryzujący się umiarkowaną kwaskowością, czyniącą na­par wytrawnym, delikatnym, o przyjem­nej goryczce.

Kawy z plantacji ekologicznych, a to one są warunkiem dobrego smaku, stanowią zaledwie kilka procent całkowitej produk­cji kawy, dlatego znalezienie ich w ja­kimkolwiek markecie graniczy z cudem. Na sklepowych półkach znaleźć można kawy uprawiane przemysłowo, a to ozna­cza, że zostały wyhodowane z użyciem sztucznych nawozów, zebrano je maszy­nowo (w ten sposób zerwano z krzewu także owoce niedojrzałe), a na koniec upalono niedbale w ogromnych piecach komorowych. Kawy te na opakowaniu nie mają zaznaczonej daty palenia. W filiżan­ce charakteryzują się kwaśnym smakiem, z bardzo nieprzyjemną goryczką, która psuje cały bukiet smakowy kawy, dlate­go też większość ludzi zalewa taką kawę mlekiem i zasypuje cukrem, by zabić ten nieprzyjemny smak.

Tymczasem dobra kawa nie potrzebuje zbędnych ulepszaczy. Co ważne, jest rów­nież zdrowa: dostarcza witamin C, E, A, zaś dzięki błonnikowi poprawia trawienie. Na dodatek jednym z najważniejszych jej składników są polifenole, które przeciw­działają starzeniu i chronią przed wieloma chorobami, takimi jak choroba Alzheimera czy Parkinsona.

Parowanie kawy z dodatkami
Jeżeli jednak ktoś lubi parować kawę z róż­nymi dodatkami, warto zrobić to dobrze. Odpowiednio łącząc kawę z owocami, cze­koladą czy mlekiem, można uzyskać bardzo ciekawe drinki. Przykłady – poniżej.

>> Kawy cechujące się nutami czekoladowymi
Kawy cechujące się nutami czekoladowymi dobrze łączą się z takimi owocami, jak: ma­liny, truskawki, wiśnie czy borówki.

Przykładowy drink:
• kawa zaparzona we French Pressie /w dripperze/aeropressie: około 150-200 ml,
• podgrzane (ale nie zagotowane) mleko: około 150-200 ml,
• kilka kostek białej czekolady,
• duża łyżka musu z truskawek.

Wszystko łączymy razem, rozpoczynając od czekolady i musu, następnie dodając kawę i mleko.
Ponadto kawy takie dobrze łączą się z orzechami.

Przykładowy drink:
• mleko migdałowe: około 25-30 ml,
• jedna gałka lodów migdałowych,
• pojedyncze espresso,
• świeżo zmielony cynamon i posiekane migdały.

Do małego szklanego naczynia wlewamy mleko migdałowe, dodajemy lody i espres­so. Wszystko dekorujemy szczyptą cyna­monu i posiekanych migdałów.

  * * *

>> Kawy cechujące się nutami orzecho­wymi oraz czekoladowo-orzechowymi
Kawy takie dobrze łączą się z alkoholem.

Przykładowy drink („Irish Coffee”):
• kawa zaparzona we French pressie/w ae­ropressie/syfonie: około 120 ml,
• dwie łyżeczki cukru trzcinowego,
• irlandzka whiskey: około 30 ml,
• ubita śmietanka (w shakerze): około 30 ml.

Do szklanego naczynia wlewamy kawę, dodajemy cukier, whiskey i mieszamy. Następnie delikatnie, po łyżce, wlewamy świeżo ubitą śmietankę, która powinna „położyć się” na kawie. „Irish Coffee” zostało wymyślone przez Joego Sheridana w 1942 roku i po dziś dzień jest najbardziej popularnym drin­kiem na bazie kawy.

  * * *

>> Kawy charakteryzujące się nutami owocowymi
Kawy z nutami owocowymi dobrze łączą się z owocami. Tak powstał słynny w USA drink „I’m your Huckleberry”.

Przykładowy drink („I’m your Huckleberry”):
• kawa zaparzona w dripperze (zaparzaczu przelewowym) lub we French pressie ra­zem z kilkoma plastrami jabłka,
• mus z borówek: około 25 ml,
• mus z jabłek: około 10 ml.

Do szklanki wlewamy kawę, dodajemy mus z borówek i mus z jabłek. Dekoruje­my skórką z limonki albo plastrami jabłka. Jeśli ktoś chciałby osłodzić napój, może do tego użyć syropu cukrowego, najlepiej domowej roboty.

 * * *

>> Kawy odznaczające się nutami karmelu
Kawy te dobrze łączą się z miodem, trzciną cukrową oraz melasą.

Przykładowy drink:
• kawa zaparzona na kostki lodu/cold brew, czyli kawa macerowana na zim­no: około 100 ml,
• zamrożone mleko w formie kostek lodu: około 3-4 sztuki,
• syrop waniliowy: około 5-10 ml,
• miód: około 5-10 ml,
• świeżo mielony cynamon: ćwierć małej miarki,
• zimne mleko: około 100 ml.

Do szklanego naczynia wrzucamy zamro­żone mleko w formie kostek do lodu, na­stępnie dodajemy syrop, miód, cynamon i zimne mleko. Wszystko zalewamy kawą.

Krzysztof Barabosz