W prasie już pojawiły się informacje o planowanych zmianach. Większość wymagań będzie obowiązywało za 3 lata, natomiast my skupimy się na najważniejszej zmianie, czyli na konieczności znakowania wszystkich środków spożywczych wartością odżywczą. Konieczność znakowania wartością odżywczą będzie obowiązywała za 5 lat.
Po 5 latach od wejścia w życie nowego rozporządzenia (czyli listopad 2011 r.) wszystkie środki spożywcze będą musiały być znakowane wartością odżywczą zgodnie z tym rozporządzeniem. Przez 3 lata od wejścia w życie rozporządzenia producenci mogą znakować artykuły spożywcze wartością odżywczą zgodnie z aktualnymi wymaganiami, czyli rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie znakowania żywności wartością odżywczą lub według zasad nowego rozporządzenia. W okresie pomiędzy 3 a 5 lat od wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, jeśli producent decyduje się na zamieszczanie wartości odżywczej musi już być to zgodne z nowymi wymaganiami.
Czego nie trzeba znakować wartością odżywczą
Przekazywanie informacji o wartości odżywczej nie jest obowiązkowe w przypadku środków spożywczych:
1. przeznaczonych do sprzedaży konsumentowi końcowemu
2. lub do zakładów żywienia zbiorowego bez opakowań
3. lub w przypadku pakowania żywności w miejscu sprzedaży na życzenie konsumenta.
Jednak poszczególne kraje członkowskie mogą przyjąć przepisy krajowe, które będą zawierały taki wymóg.
Ponadto załącznik V do omawianego rozporządzenia zawiera listę produktów, które nie muszę zawierać informacji o wartości odżywczej. Są to m.in.:
- żywność, w tym żywność wytwarzana ręcznie, dostarczana bezpośrednio przez wytwórcę w małych ilościach produktów konsumentowi finalnemu lub miejscowym placówkom handlu detalicznego,
- żywność w opakowaniach lub pojemnikach, których największa powierzchnia jest mniejsza niż 25 cm2.
Sól zamiast sodu, czyli obowiązkowe informacje na etykiecie
Do elementów, które obowiązkowo będą musiały się znaleźć na etykiecie, należą:
- wartość energetyczna
- ilość: tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białka oraz soli.
Należy podkreślić, że wymagana jest informacja o zawartości soli, a nie sodu. Wartość dla soli oblicza się, używając wzoru: sód x 2,5. Jeśli zawartość soli wynika z naturalnej zawartości sodu w produkcie np. pochodzącego z substancji dodatkowych (glutaminian sodu, benzoesan sodu), w pobliżu tabeli wartości odżywczej. Rozporządzenie podaje współczynniki przeliczeniowe na energię, które należy uwzględnić przy wyliczaniu wartości energetycznej.
Informacje dodatkowe
Poza ww. obowiązkowymi informacjami wartość odżywcza może być uzupełniona informacją o ilości jednego lub kilku składników, tj.: kwasy tłuszczowe jednonienasycone, kwasy tłuszczowe wielonienasycone, alkohole wielowodorotlenowe, skrobia i błonnik oraz witaminy i składniki mineralne, jeżeli są obecne w środku spożywczym w znacznej ilości. Zawartość witamin i składników mineralnych podaje się w przeliczeniu na referencyjne wartości spożycia, które są określone w rozporządzeniu.
Sposób informowania
Jeżeli chodzi o wymogi dotyczące zamieszczania informacji na temat wartości odżywczej, pozostają one bez zmian. Wartość energetyczna i ilość składników odżywczych wyraża się w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml, w postaci środka spożywczego, w jakiej jest sprzedawany. Wartość odżywczą można wyrazić po przygotowaniu danej żywności, pod warunkiem zawarcia na etykiecie dokładnego przepisu na sposób przygotowania.
Informacje obowiązkowe na temat żywności muszą być umieszczone w widocznym miejscu, wyraźne, czytelne i nieusuwalne. Muszą być wydrukowane na opakowaniu lub etykiecie w sposób zapewniający czytelność. Określono również rozmiar czcionki, jakiej należy użyć – jest to co najmniej 1,2 mm, z wyjątkiem opakowań lub pojemników, których najmniejsza powierzchnia ma pole mniejsze niż 80 cm2 – minimalna wysokość x rozmiaru czcionki wynosi 0,9 mm.
Informacje dotyczące wartości odżywczej powinny być zamieszczone w tym samym polu widzenia, jeśli opakowanie na to pozwala, zamieszczone w tabeli z wyrównanymi liczbami. Należy zastosować kolejność i jednostki miary, które przywołuje załącznik XV do nowego rozporządzenia.
Jeżeli producent chce, może zamieścić informację o wartości odżywczej, poza obowiązkową informacją wyrażoną w 100 g, w przeliczeniu na porcję, co z pewnością lepiej przemawia do konsumenta. W przypadku chleba pakowanego krojonego, decydując się na zamieszczenie takiej informacji, trzeba podać, co oznacza porcję np. że jest to jedna kromka i należy podać ile takich porcji znajduje się w opakowaniu.
Wartość energetyczna i ilość składników odżywczych może być również wyrażana jako wartość procentowa referencyjnych wartości spożycia, które są określone w załączniku XIII części B. W przypadku zamieszczania takich informacji należy również zamieścić sformułowanie „Referencyjne wartości spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8400 kJ/2000 kcal)”.
Dodatkowo informacje o wartości energetycznej lub wartości energetycznej oraz ilości tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, cukrów oraz soli można powtórzyć w oznakowaniu. Wówczas te powtórzone elementy wartości odżywczej powinny być zamieszczone w głównym polu widzenia z użyciem czcionki, którą określa rozporządzenie (dla wielkości x co najmniej 1,2 mm). Informacje te mogą być prezentowane w innym formacie niż tabela lub liniowym (np. tak jak ikony GDA aktualnie).
Poszczególne kraje członkowskie mogą zalecić producentom stosowanie jednej lub większej liczby dodatkowych form wyrażania i prezentacji informacji o wartości odżywczej , jakie uznają za najlepiej spełniające wymogi.
autor: mgr inż. Wioletta Bogusz-Kaliś, Jars Sp. z o.o.
Artykuły dotyczące znakowania -> tutaj
