Ministerstwo Gospodarki chce zmian w Ordynacji podatkowej, które uczyniłyby tę ustawę bardziej przyjazną dla podatnika. W tym celu przygotowało kilkanaście rekomendacji. Wśród nich są m.in. zalecenia, aby wątpliwości prawne interpretować na korzyść podatnika czy zmniejszyć represyjność przepisów karno-skarbowych.

Wiele się dzieje wokół Ordynacji podatkowej. Rząd przyjął już projekt nowelizacji tej ustawy, który jednak budzi sporo wątpliwości ekspertów. Do najbardziej kontrowersyjnych zapisów należy ten, który wprowadza tzw. klauzulę obejścia prawa podatkowego, dającą urzędnikom fiskusa prawo do zakwestionowania działań przedsiębiorców, o ile skarbowcy uznają, że celem np. transakcji było uniknięcie podatków. Wiadomo, że na tej zmianie się nie skończy, bo minister finansów Michał Szczurek zapowiedział głębszą zmianę przepisów.

Resort gospodarki postanowić wziąć udział w pracach nad przepisami i przygotował listę zasad, które powinny znaleźć odzwierciedlenie w odnowionej Ordynacji podatkowej. Opracowane w formie rekomendacji sugestie dla urzędników resortu finansów – do którego trafił dokument – mają na celu poprawę sytuacji podatników w stosunku do fiskusa.

Mniej nowelizacji przepisów
Ministerstwo Gospodarki proponuje wiec, aby w nowej Ordynacji powinna wzmocnić zasadę, że prawo nie działa wstecz oraz zapewnić odpowiednie vacatio legis dla nowych przepisów. To, że zasada, iż prawo nie działa wstecz wymaga potwierdzenia w przepisach podatkowych wymaga potwierdzenia, widać właśnie po sprawie klauzuli obejścia prawa podatkowego. Prawnicy zwrócili uwagę, że przepisy wprowadzające to rozwiązanie są obecnie tak sformułowane, iż urzędnicy skarbowi mogliby zastosować to niekorzystne dla podatnika rozwiązanie przy postępowaniach dotyczących dawnych spraw.

Z kolei zachowanie odpowiedniego vacatio legis ma spowodować, że przedsiębiorcy nie będą już nieustannie zmuszani do dostosowywania się do zmian np. w podatku od towarów i usług, wynikających z częstych nowelizacji przepisów (bo zmiany w podatkach dochodowych od osób fizycznych muszą zostać opublikowane w Dzienniku Ustaw co najmniej miesiąc przed początkiem nowego roku). Mnóstwo problemów firmom sprawia także śledzenie ciągłych zmian przepisów wykonawczych.
Wśród innych rekomendacji, jakie przygotowali urzędnicy Ministerstwa Gospodarki, jest także wprowadzenie do przepisów zasady zaufania do podatnika, według której urzędnicy fiskusa powinni zakładać jego uczciwość i rzetelność w sprawach podatkowych. Obecnie wielu przedsiębiorców skarży się, że traktowani są przez fiskusa jak przestępcy, którym jeszcze nie udowodniono przestępstwa.

Stąd, że podatnik zostanie uznany za uczciwego i rzetelnego, wypływają także inne zasady, których chce resort gospodarki. Jedna z nich nakazuje, aby ciężar zdobycia i przedstawienia dowodu spoczywał na urzędach skarbowych. Obecnie w wielu przypadkach sytuacja wygląda tak, że kiedy urząd skarbowy ma zastrzeżenia, podatnik musi przedstawić dowody swojej uczciwości. Inną zasadą, jaka płynie z domniemania uczciwości podatnika, jest proponowany przez MG nakaz, aby wszelkie wątpliwości w przepisach interpretować na korzyść podatnika.

Interpretacje inaczej
Resort proponuje także zmiany w przepisach dotyczących interpretacji podatkowych. Chodzi o zapisanie w nowej Ordynacji, w jaki sposób podatnik może korzystać z interpretacji ogólnej. To z jednej strony dałoby np. przedsiębiorcom pewność, że zastosowanie interpretacji ogólnej nie będzie wiązało się z ryzykiem ze strony służb skarbowych (bo moc ochronną ma tylko interpretacja indywidualna), a z drugiej – pozwoliłoby na zmniejszenie liczby opinii indywidualnych.
Innym sposobem na ograniczenie liczby interpretacji indywidualnych jest sugerowane przez MG rozszerzenie mocy ochronnej takiej opinii na obie strony transakcji. Obecnie zastosowanie się do zaleceń fiskusa chroni tylko podatnika, który o takie zalecenie wystąpił. Druga strona może zostać potraktowana w całkowicie odmienny sposób.

Łagodniejsze przepisy karne
Resort uważa, że przy okazji wprowadzenia powyższych zmian w Ordynacji podatkowej należy także dokonać nowelizacji przepisów karno-skarbowych tak, aby obniżyć ich represyjność. Chodzi o to, aby kary zapisane w tej części prawa podatkowego służyły wyłącznie do karania oszustów podatkowych, tymczasem obecnie są stosowane przede wszystkim jako straszak, służący wywieraniu presji na wszystkich podatników.

Marek Siudaj, Tax Care