Przez internet możemy dziś założyć firmę, rozliczać co miesiąc podatki, składać zeznania roczne, załatwiać sprawy z ZUS-em czy urzędem miasta.

Przedsiębiorca ma do dyspozycji dwa narzędzia, które umożliwiają zatwierdzanie dokumentów elektronicznych dostępnych na urzędowych stronach www, tj. podpis elektroniczny z kwalifikowanym certyfikatem oraz Profil Zaufany. Które z nich jest korzystniejsze?

Od kilku lat internet pomaga przedsiębiorcom oszczędzać czas na załatwianiu spraw administracyjnych (B2A) i unikać wizyt w urzędach (być może proces cyfryzacji polskiej administracji przebiega mozolnie, ale dobrze, że ma w ogóle miejsce). Aby jednak faktycznie móc kontaktować się z administracją nie wychodząc z „domu” i zatwierdzać w ten sposób e-dokumenty udostępnianie w sieci przez urzędy, trzeba posiadać coś na kształt mobilnego podpisu, który pozwoli się pod nimi podpisać. Istnieją dwa sposoby – posiadanie podpisu elektronicznego z kwalifikowanym certyfikatem, za który trzeba zapłacić lub jego bezpłatnej alternatywy, tj. Profilu Zaufanego na Elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej (ePUAP).

Darmowy Profil Zaufany
Profil Zaufany dostępny jest bezpłatnie na epuap.gov.pl. Zaraz po założeniu konta na tej platformie, możemy złożyć e-wniosek o utworzenie Profilu Zaufanego. Dzięki Profilowi przedsiębiorca może podpisywać (zatwierdzać) i wysyłać elektroniczne konkretne pisma do urzędu miasta, urzędu skarbowego (przez ePUAP), do ZUS-u (przez platformę PUE), do urzędu celnego (poprzez PUESC), a także używać go do logowania się np. do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (na ceidg.gov.pl). W praktyce to możliwość złożenia przez internet m.in. wniosku o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach, informacji w sprawie podatku od nieruchomości, wniosku do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO) o wydanie zaświadczenia o zarejestrowaniu danych osobowych czy założenia konta w ZUS-ie na platformie PUE i później obsługi programu „Płatnik” (reszta udostępnionych obywatelom e-spraw znajduje się w „Katalogu spraw” na epuap.gov.pl)

Podpis potwierdzony Profilem Zaufanym ePUAP zawiera datę i czas złożenia podpisu, jest autoryzowany przez użytkownika konta na e-platformie oraz chroniony przez system ePUAP. Przed wysyłką e-dokumentu dostajemy smsa lub maila z kodem autoryzującym – przepisujemy go do pola formularza na stronie ePUAP, co oznacza podpisanie e-dokumentu Profilem Zaufanym.

Niestety już przy zakładaniu samego Profilu Zaufanego, Profil Zaufany przegrywa z elektronicznym podpisem z kwalifikowanym certyfikatem. Aby rzeczywiście załatwić całą sprawę z zakładaniem Profilu przez internet, wymagany jest podpis weryfikowany kwalifikowanym certyfikatem. Ci, którzy nie mają podpisu muszą stawić się z dowodem osobistym w ręku w najbliższym – z reguły dowolnym –tzw. punkcie potwierdzającym.

Zakup własnego podpisu
Profilem Zaufanym nie można obecnie podpisywać dokumentów wysyłanych do Krajowego Rejestru Sądowego oraz deklaracji podatkowych przesyłanych do systemu e-Deklaracje. Może on również nie wystarczyć np. przy większej ilości dokumentów składanych za pośrednictwem „Płatnika”.

Z kolei bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany ważnym kwalifikowanym certyfikatem zda egzamin w każdej opisanej do tej pory sytuacji. Taki podpis wydają za opłatą centra certyfikacyjne. Działa on jako odręczny podpis i tak samo jak Profil Zaufany jest oparty na technologiach kryptograficznych, natomiast podpisywanie się nim wymaga posiadania urządzenia do składania podpisu (np. czytnik kart usb i kartę zdrapkę), co jest zbędne przy Profilu Zaufanym. Podpis weryfikowany certyfikatem kosztuje w granicach kilkuset złotych i jest ważny przeważnie rok lub dwa, co oznacza, że trzeba go co ten czas odnawiać.

W przeciwieństwie do Profilu Zaufanego, podpis z certyfikatem to także coś więcej niż sama weryfikacja i podpisywanie dokumentów urzędowych. Pozwala on także działać w strefie relacji biznesowych (B2B) oraz relacji z klientami (B2C). Wywołuje on takie same skutki prawne, jak podpis składany odręcznie, umożliwia bezpieczne podpisywanie przez internet faktur czy umów z innymi przedsiębiorcami – czyli przyspiesza do maksimum kontakt z kontrahentem i klientem na odległość.

Różnice
Profil Zaufany jest darmowym odpowiednikiem płatnego podpisu elektronicznego z kwalifikowanym certyfikatem, jednak nie zawsze gwarantuje załatwienie całej sprawy przez internet oraz nie można go wykorzystywać w internetowym kontakcie z kontrahentem, czy do zawierania umów cywilnoprawnych. Może zatem wystarczyć przedsiębiorcy, którego obowiązki z zakresu „papierkowej roboty” ograniczają się do kilku comiesięcznych deklaracji podatkowych i ZUS-owskich. Z kolei podpis zakupiony u jednego z centrum certyfikacyjnego przyda się przy prowadzeniu większego biznesu, z większą ilością kontrahentów rozproszonych po całej Polsce. Zakup podpisu zalecany jest także na ZUS-owskiej platformie PUE, w celu efektywnej obsługi większej ilości dokumentów przez program „Płatnik”. Płatny podpis może oczywiście kupić też i ten pierwszy przedsiębiorca, jeśli chce maksymalnie ograniczyć fizyczny kontakt z urzędami i mieć tzw. święty spokój.

Katarzyna Miazek, Tax Care