W Polsce do końca tego roku zakłada się nawet 50-procentowy wzrost zatrudnienia obcokrajowców. Jest to efekt zmiany na rynku pracy, wzrost zapotrzebowania na zasoby ludzkie wśród polskich pracodawców i pozostałe czynniki, które stoją za zwiększonym napływem pracowników z zagranicy

Pierwsze półrocze 2011 r. przyniosło najwyższy wskaźnik zainteresowania polskich przedsiębiorstw pracownikami z zagranicy w historii. Firmy zarejestrowały ponad 163 tys. wniosków o zamiarze zatrudnienia cudzoziemców, czyli o prawie 40% więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku, kiedy zarejestrowano 119 615 wniosków. Na przyrost miały wpływ lepsza sytuacja gospodarcza Polski, rosnąca koniunktura w branżach charakteryzujących się wysoką pracochłonnością oraz zmiany przepisów odnoszących się do zatrudniania obcokrajowców. Oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę są obecnie jednym z kluczowych narzędzi polityki zatrudnienia obcokrajowców w Polsce i dotyczą obywateli 5 państw Europy Wschodniej – Ukrainy, Białorusi, Mołdowy, Gruzji i Rosji, wobec których możliwe jest zastosowanie przyśpieszonej procedury zatrudnienia. Pracownicy z Ukrainy stanowią obecnie ponad 90% wszystkich legalnie zatrudnionych cudzoziemców w Polsce.

Bez pozwoleń na pracę

Przypadki powierzenia pracy cudzoziemcom bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę reguluje od końca lipca nowe rozporządzenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, które zastąpiło dotychczasowe z dnia 30 sierpnia 2006 r. w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców (Dz. U. Nr 156, poz. 1116, z 2007 r. Nr 120, poz. 824, z 2008 r. Nr 17, poz. 106, z 2009 r. Nr 21, poz. 114 oraz z 2010 r. Nr 109, poz. 716 i Nr 236, poz. 1559). Położony został w nim szczególny nacisk na kwestie wymogów do spełnienia przez pracodawców decydujących się na zatrudnienie cudzoziemców – przedsiębiorcy muszą określić obecnie dodatkowe dane, jak nazwa zawodu, miejsce wykonywania pracy, rodzaj umowy z pracobiorcą, a także wysokość wynagrodzenia. Pracodawca jest również zobowiązany zawrzeć w oświadczeniu informację o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o rynek lokalny. Rozporządzenie stanowi tym samym istotny krok w celu ograniczenia potencjalnych nadużyć ze strony wielu polskich firm, czego dowodem jest również doprecyzowanie liczby podmiotów, z którymi pracownik może nawiązać stosunek pracy w ciągu 6 miesięcy w skali roku, tym samym eliminując możliwość pracy cudzoziemca przez ponad 6 miesięcy w ciągu 12 miesięcy (w sytuacji, gdy podejmuje pracę w kilku różnych firmach w oparciu o różne oświadczenia).

Tendencja wzrostowa

Uwzględniając niepewną sytuację na rynku zatrudnienia cudzoziemców w ostatnich miesiącach ubiegłego roku i idące za tym zwiększenie zapotrzebowania na pracowników ze Wschodu w pierwszych miesiącach 2011, jest praktycznie pewne, że tendencja wzrostowa w stosunku do lat ubiegłych w II połowie roku się utrzyma. Mimo to przyrost w II kwartale nie był już tak znaczący jak w pierwszych 3 miesiącach tego roku - decyzja o uchwaleniu nowego rozporządzenia w sprawie zatrudniania cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę została podjęta późno i uchwalona dopiero w połowie grudnia 2010. Spowodowało to ogromny skok zapotrzebowania w pierwszym kwartale 2011, wzmocniony jeszcze przez przygotowania gospodarstw rolnych i firm budowlanych do kolejnego sezonu. Widać również, że budownictwo będzie do końca roku motorem napędowym rynku zatrudnienia cudzoziemców, dzięki czemu liczba zarejestrowanych wniosków o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca bez zezwolenia na pracę może osiągnąć w tym roku liczbę nawet 270 tys. Prognozy na drugą połowę zakładają niższy przyrost liczby rejestrowanych oświadczeń, na który wpływ mieć może zarówno niższe zapotrzebowanie na pracowników tymczasowych i sezonowych w miesiącach zimowych, jak również przeprowadzone zmiany prawne. Z drugiej strony, planowane na drugą połowę roku zaostrzenie przepisów przeciwko szarej strefie, zgodnie z tzw. „dyrektywą sankcyjną” Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2009/52/WE, powinno wpłynąć pozytywnie na liczbę zatrudnionych legalnie.–Duże zapotrzebowanie rynkowe na pracowników ze Wschodu reprezentuje również liczba pełnych zezwoleń na pracę, rejestrowanych w Urzędach Wojewódzkich w I połowie roku, umożliwiających pracę cudzoziemcom przez okres od roku do nawet 3 lat. Do końca czerwca przyznano ich ponad 19 tysięcy, czyli o 20% więcej niż w 2010 roku. Zezwolenia na pracę pełnią inną funkcję niż oświadczenia, skierowane są w większym stopniu do specjalistów wysokiej klasy i kadry kierowniczej –podaje Andrzej Korkus, prezes agencji zatrudnienia EastWestLink. –Na tak duże zainteresowanie tematem pracy obcokrajowców mają wpływ także uwarunkowania rynkowe. Nastroje wśród pracodawców są obecnie coraz bardziej optymistyczne, co przy stosunkowo niskim przyroście podaży pracy i niedostatecznej aktywności zawodowej Polaków na polskim rynku przyczynia się do powstania dużej rozbieżności między popytem a podażą. Wiele przedsiębiorstw cały czas obawia się odpływu swoich kadr na Zachód, ich obawy uwidoczniły się zwłaszcza w kontekście tegorocznego otwarcia niemieckiego rynku pracy.”

Źródło: MPiPS, East West Link