Osoby aktywne fizycznie to grupa konsumentów o wysokiej świadomości żywieniowej, wybierają­cych produkty, które nie tylko zaspokoją ich głód, ale także sprzyjają utrzymaniu dobrego stanu zdrowia. Jakie pieczywo zainteresuje ludzi aktywnych sportowo?

Wysiłek fizyczny, zwłaszcza dłu­gotrwały i intensywny, wpływa na przyspieszenie tempa przemia­ny materii, zwiększoną utratę wody oraz nie­których składników mineralnych, dlatego też stawia wymagania wobec stosowanej diety. Prawidłowo zbilansowana dieta jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na poprawę zdolności do wysiłku fizycznego. Racja pokarmowa osoby aktywnej fizycznie powinna dostarczać odpowiednią ilość ener­gii, węglowodanów, białka, witamin i skład­ników mineralnych zawartych w naturalnych produktach żywieniowych.

Jakie pieczywo dla osób aktywnych fizycznie?
Osoby aktywne fizycznie dbają o swoje cia­ło nie tylko poprzez wykonywanie ćwiczeń fizycznych, ale także stosując zbilansowaną dietę. Zwracają uwagę, aby produkty, które wybierają podczas zakupów, miały działanie prozdrowotne i odżywcze, wzbogacały ich die­tę w węglowodany, pełnowartościowe białko, zdrowe kwasy tłuszczowe, witaminy, składniki mineralne i błonnik. W związku z tym asorty­ment pieczywa dla osób aktywnych fizycznie powinien być jak najbardziej urozmaicony.

Przygotowując ofertę skierowaną do osób aktywnych, należy zastanowić się nad pro­dukcją pieczywa z pełnego ziarna, żytniego razowego, pieczywa typu graham, z dodat­kiem mąki owsianej, chleba z dodatkiem su­szonych owoców (rodzynek, śliwek, żurawi­ny) i warzyw (pomidorów, szpinaku, cebuli, czosnku). Produkty te będą atrakcyjne dla tej grupy konsumentów – przede wszystkim ze względu na wysoką zawartość błonnika pokarmowego, witamin i składników mineral­nych. Błonnik pokarmowy pobudza perystal­tykę jelit i korzystnie wpływa na gospodarkę węglowodanową i lipidową. Witaminy biorą udział w reakcjach enzymatycznych zwią­zanych z produkcją energii i metabolizmem białek, a także przyspieszają procesy regene­racji organizmu po wysiłku fizycznym, nato­miast przeciwutleniacze (wit. C, E, ß-karoten) osłabiają działanie powstających w nadmia­rze podczas wysiłku fizycznego wolnych rod­ników. Ponadto sportowcy chętnie wybiorą wymienione rodzaje pieczywa ze względu na zawartość składników mineralnych, które tracone są wraz z potem podczas aktywno­ści ruchowej.
W celu uzupełnienia diety w zdrowe tłusz­cze, które są szczególnie ważne w diecie osób uprawiających aktywność siłową lub wytrzy­małościową, poszukiwane będą bułki i pieczy­wo z dodatkiem nasion roślin oleistych, np. pestek dyni, słonecznika czy siemienia lnia­nego, a także orzechów i zarodków. Tłuszcze te dostarczają energii, są źródłem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) oraz niezbędnych nienasyconych kwasów tłusz­czowych.

Pieczywo uzupełniające dietę w białko
Ważnym składnikiem zbilansowanej diety osób uprawiających sporty jest białko. Biał­ko stanowi główny element służący do bu­dowy tkanki mięśniowej. Połączenie białek i węglowodanów wzmaga efekt regenera­cji źródeł energii po intensywnym treningu, dlatego też osoby aktywne fizycznie chętnie sięgną po pieczywo wzbogacone w ten cen­ny składnik.
Pieczywo o podwyższonej zawartości biał­ka można uzyskać poprzez dodatek do mąki przeznaczonej do wypieku mąki z ziaren ama­rantusa, owsa, gryki, komosy ryżowej, mąki z nasion roślin strączkowych oraz otrębów i zarodków. W licznych badaniach prowadzo­nych w ośrodkach krajowych i zagranicznych wykazano, że efektywną metodą podwyższe­nia wartości odżywczej z jednoczesną po­prawą walorów zapachowych i smakowych jest dodatek amarantusa (szarłatu). Pieka­rze mogą stosować amarantus pod postacią mąki, całych nasion, nasion ekspandowanych, kaszki, płatków, otrębów oraz produktów eks­trudowanych. Specjaliści w zakresie żywie­nia zalecają włączenie amarantusa do diety sportowców ze względu na zawartość biał­ka o wysokiej wartości odżywczej, bogatego w aminokwasy, szczególnie w lizynę. Przyswa­jalność białek amarantusa jest wysoka (75%) i znacznie przewyższa przyswajalność białek innych zbóż, m.in. pszenicy (56%). Amarantus jest także dobrym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, skwalenu, składni­ków mineralnych (potasu, fosforu, magne­zu, wapnia) i innych substancji biologicznie czynnych. Sportowcy z ochotą zamienią swoje codzienne pieczywo na pieczywo żytnie czy mieszane z dodatkiem amarantusa. W celu podwyższenia wartości biologicznej białka oraz zwiększenia jego przyswajalności na­leży tak łączyć produkty, aby aminokwasy mogły się uzupełniać. Chcąc uzyskać po­wyższy efekt podczas produkcji pieczywa, można zastosować dodatek mąki sojowej, koncentratów lub izolatów białek owsa, mle­ka oraz jego przetworów. Chleb z dodatkiem maślanki wzbogaci dietę sportowca w białko, wapń oraz witaminy z grupy B, cenne skład­niki niezbędne do prawidłowej pracy mięśni i wytwarzania energii.

Ważne węglowodany
W racjonalnej diecie tej grupy osób głównym źródłem energii dla pracujących mięśni powin­ny być węglowodany, które organizm może wykorzystywać zarówno w wysiłku tlenowym, jak i beztlenowym. Węglowodany zapobiega­ją spalaniu białka na potrzeby energetyczne oraz ułatwiają wychwyt kreatyny przez tkankę mięśniową. Dieta bogata w węglowodany zwiększa zapasy glikogenu w mięśniach, dzięki czemu poprawia się wydolność organizmu, a wy­konywany wysiłek może być dłuższy i intensywniejszy.

Głównym źródłem węglowodanów w diecie są produkty zbożowe (m.in. pieczywo), owoce, warzywa, ziemniaki i nasiona roślin strączkowych. Szczególnie polecane ze względu na walory żywieniowe są produkty zbożowe z pełnego ziarna, ponieważ zawierają różne frakcje błonnika pokarmowego, białko roślinne, charakteryzują się obniżonym indeksem glikemicznym (IG), a w porównaniu z pieczywem jasnym czy drobnymi kaszami zawierają więcej witamin (zwłaszcza B1 i PP) oraz składników mineralnych (szczególnie cynku, potasu i magnezu). Zaleca się, aby w ciągu dnia spożywać 5-6 porcji produktów zbożowych. W tej grupie produktów ważne miejsce zarezerwowane jest dla pieczywa. Jedna porcja to np. 40 g pieczywa razowego.

Produkty piekarnicze wchodzące w skład posiłków osób aktywnych fizycznie powinny mieć niski indeks glikemiczny, dzięki czemu glukoza będzie dopływała do krwiobiegu powoli, co z kolei zapewni stopniowe i długotrwałe uwalnianie energii dla pracujących mięśni. Aby uzyskać pieczywo o niskim indeksie glikemicznym, należy je wypiekać z mąki pełnoziarnistej lub razowej, ponadto poleca się dodatek komosy ry­żowej, nasion lnu, sezamu, słonecznika, błonnika, mąki sojowej, gryki lub owsa. W przykładowym pieczywie o niskim indeksie glikemicznym (IG około 33) nasiona stanowią 26% masy pieczywa.

W celu uzyskania produktu atrakcyjnego dla konsumenta aktywnego fizycznie sugeruje się zwiększenie udziału mąki żytniej oraz mąki żytniej razowej w produkcji pieczywa. Pieczywo z takiej mąki jest uważane za produkt prozdrowotny, szczególnie polecany m.in. ze względu na za­wartość węglowodanów złożonych oraz obniżony indeks glikemiczny, w porównaniu do pieczywa z jasnej mąki, które cechuje się znacznie wyższym indeksem glikemicznym.

Mądry wybór
Pieczywo jest podstawą codziennej diety, dlatego wzbogacenie asor­tymentu o pieczywo o podwyższonej wartości odżywczej uatrakcyjni i ułatwi klientom wybór produktu wspomagającego aktywny i proz­drowotny styl życia.

Agnieszka Surwiłło, specjalista ds. żywienia