W tym felietonie pokuszę się o przewidywanie przyszłości, choć to zadanie karkołomne i niedające żadnej gwarancji trafienia. Analitycy twierdzą że sytuacja jest „nieprzewidywalna”. Oto kilka scenariuszy, również pesymistycznych, ale ostrzegam że to publicystyka literacka.

Pierwszą, najbardziej realną opcją jest deflacja, czyli stagnacja w gospodarce w połączeniu z wysoką inflacją. To efekt podnoszenia cen towarów i usług oraz równoczesnego obniżenia wielkości produkcji. Niepewność warunków gospodarczych nigdy jeszcze nie była tak wysoka. Tocząca się obok nas wojna to sytuacja bezprecedensowa. Podniesienie stóp procentowych przez RPP wpłynęło na spadek inwestycji i wysoki koszt kredytu. Co to oznacza? W połączeniu ze złymi prognozami, gwałtownym podwyższaniem wynagrodzeń oraz z drastycznymi podwyżkami cen nośników energii scenariusz ten może popychać część przedsiębiorców do likwidacji działalności – tak też się już dzieje. Niektórzy właściciele - głównie ci, którym biznes się już wcześniej nie spinał - przestają widzieć w nim szansę na wypracowywanie zysku w aktualnych warunkach. Jednak dla wytrwałych firm, które są w lepszej kondycji finansowej, okres ten może wiązać się z powstawaniem nowych szans i dopasowywaniem firmy do nowych warunków rynkowych!

Kolejnym scenariuszem jest utrzymanie wysokiego wzrostu PKB, głównie dzięki konsumpcji, spadkowi inwestycji i załamaniu na rynku nieruchomości oraz wzrostowi bezrobocia. Paradoksalnie może to przyczynić się do rozwoju innych sektorów. Co to może oznaczać dla branży? Właściciele zakładów, którzy od kilku lat mieli problem z pozyskaniem pracowników, znajdą ich szybciej. To czas dla zakładów małych i ambitnych, potrafiących przystosowywać się do aktualnych warunków na rynku. W czasie kiedy utrzymuje się wysoki poziom konsumpcji, a społeczeństwo, uogólniając, nie biednieje, bardzo prawdopodobne jest, że utrzyma się trend zakupowy na pieczywo rzemieślnicze, długo fermentowane, z naturalnych składników. Korzystnym saspektem jest zagwarantowanie stałej maksymalnej ceny energii dla małych i średnich firm, co unormuje na najbliższy rok kwestię niepewności w tym zakresie. Powstanie przewaga konkurencyjna na tym polu wobec firm dużych, których gwarancje te nie obejmują.

Możliwy jest także scenariusz optymistyczny, czyli koniec działań wojennych Rosji w Ukrainie, co spowoduje pewny optymizm w regionie i wznowienie inwestycji. Możliwość zatrzymania inflacji pozwoli na obniżanie stóp procentowych przez RPP i obniżenie kosztu kredytów złotówkowych. To oznaczało by przejście naszej gospodarki do normalnego trybu bez spadku PKB. Pozostanie tylko pytanie, czy UE uruchomi w końcu nasze fundusze, które mogą znacząco wzmocnić gospodarkę. Dla branży taka sytuacja będzie umiarkowanie korzystna, liczne fundusze i programy pomocowe już wspierają małe przedsiębiorstwa i co bardziej aktywni przedsiębiorcy korzystają z nich.

Jesteśmy również świadkami bezprecedensowej transformacji energetycznej, która wymusza działania w branży piekarskiej i cukierniczej. Podnoszenie cen energii, węgla i gazu wpłynęło na podejmowanie decyzji inwestycyjnych w zakresie oszczędności energii – montowane są docieplenia, pompy ciepła, panele fotowoltaiczne, dokonuje się wymiany okien itp. Dziś nie ma w tym zakresie innej alternatywy, która dawałaby bezpieczeństwo energetyczne. Państwowi giganci nie mają pomysłu na rozwiązanie problemów z cenami energii czy z jej możliwym brakiem. Najszybsze działania tych firm jakie się planuje to budowa ogromnych farm wiatrowych na morzu i zmiana ustawy w zakresie budowy takich farm na lądzie.   Działania oddolne prywatnych osób i firm mogą w krótkim czasie przyśpieszyć nasz kraj w produkcji energii ze źródeł odnawialnych niż zakładano. Budowa elektrowni atomowych to pieśń przyszłości i na tą chwilę nie ma innej drogi dla całego kraju niż jej produkcja poprzez OZE, biogazownie, spalarnie oraz jej oszczędność. 

Koszty energii wyznaczać będą sposób działania przedsiębiorstw, co mocno przewartościowuje dotychczasowe zasady planowania inwestycji i działalności. Tego jeszcze nie było, sytuacja jest nowa, więc czy chcemy, czy nie, musimy się do niej przygotować i przystosować. Nie wiemy, czy w 2024 roku ceny energii i gazu nie zostaną znów uwolnione, ale aby zminimalizować to ryzyko, już dziś musimy planować inwestycje w oszczędność energii. Pomoc ma w tym kolejna edycja programu „Czyste Powietrze”. Oszczędność może przynieść również wymiana źródła ogrzewania czy pieca cukierniczego. Nowsze generacje urządzeń są bardziej energooszczędne, te różnice mogą przyczynić się do obniżenia kosztów energii.

Kolejnym aspektem jest sposób, w jaki prowadzimy biznes. Firmy tzw. rzemieślnicze, chcąc odróżnić się od przemysłowych, powinny  wjechać na całkiem nowe tory ze swoją ofertą i marketingiem, ponieważ dziś kończy się już miejsce dla firm i produktów nijakich. Co to oznacza? Zgodnie z żelazną zasadą marketingu „wyróżnij się albo zgiń” podpowiem, że lepiej wybierać pierwszą opcję. Produkty przemysłowe są smaczne i tanie, ale nie są świeże i bywają sztuczne. Oferta firmy rzemieślniczej musi być świeża, naturalna i spełniać wysoko postawione normy jakości. Produkty te powinny odróżniać się również formą i w dużej mierze być efektem pracy ludzkiej, takiej, jakiej nie wykonują linie produkcyjne i maszyny. Tego typu wyróżnienie to nie wszystko, należy jeszcze ogłaszać to regularnie światu za pomocą social mediów i strony www. Oferta musi być bogata i „na czasie” , aby zaspokajać wiele potrzeb klientów. Miejsca sprzedaży muszą być atrakcyjnie przygotowane i zapewniać niepowtarzalną atmosferę.

Rok 2023 może oczywiście przynieść także scenariusze bardziej pesymistyczne, o których nie warto jednak póki co się rozpisywać. I ich w jakiś sposób oczekiwać, bo jeśli się okaże, że do nich nie dojdzie (a to jest najbardziej prawdopodobne), stracimy czas, energię i zapał. W tym samym czasie inni uczestnicy rynku zyskają na popularności wśród klientów. 

Podsumowując, czasy są niezbyt ciekawe i od wybuchu pandemii wiele się zmieniło. Ale dzięki temu wciąż pojawiają się nowe możliwości, które jeśli zostaną zauważone przez wprawionych obserwatorów gospodarki czy konkretnej branży, mogą przynieść sukces ekonomiczny i popularność. Zbyt rzadko korzystamy z mediów internetowych, które zapewniają prawie darmową reklamę. Zbyt nieśmiało podchodzimy do wdrażania zmian w wizerunku firmy, modyfikacji strategii marketingowej czy zmian w ofercie. Nigdy nie było takiej sytuacji jak dzisiaj, wciąż pojawiają się nowe możliwości i zagrożenia. Świat nie będzie czekał, aż coś zrobimy, on działa coraz szybciej, więc liczą się wyłącznie odważne działania. Możemy robić cokolwiek dla siebie, dla rodziny, dla społeczności lokalnej czy nawet dla kraju, ale ważne, aby coś robić, zamiast bezczynnie obserwować. Ten tekst ma pomóc tym, którzy się zastanawiają, wg mnie 2023 będzie rokiem szczególnym. W ciągu najbliższych 12 miesięcy będziemy świadkami wielu porażek i bankructw w branży, jak również powstawania wielu nowych piekarni i cukierni kraftowych.

Życzę bezgranicznego zapału i wyjątkowego powodzenia w roku 2023 wszystkim ambitnym przedsiębiorcom!

Mirosław Kurek
właściciel firmy consultingowej Help4Bakery, prezes Stowarzyszenia Rzemieślnik

Masz pytania odnośnie do zarządzania lub uruchomienia zakładu? Napisz do nas, konsultacje wciąż są darmowe.
kontakt@help4bakery.pl
redakcja@mistrzbranzy.pl

Zapraszam również do dołączenia do Stowarzyszenia RZEMIEŚLNIK, to dobry sposób na to, aby znaleźć się w gronie niezależnych firm.
kontakt@rzemielsnik.org
www.rzemieslnik.org