Dla piekarzy i wszystkich członków branży piekarskiej nie jest tajemnicą, że tzw. rzemiosło piekarskie nie ma się dobrze, w zasadzie zanika. Przechodzi do lamusa i staje się awangardą.

Nie wystarczy stwierdzić tego faktu. Należy z brutalną szczerością odpowiedzieć sobie na pytania: dlaczego tak się dzieje?, w którym momencie zawaliliśmy? I czy możemy uratować od zapomnienia wielowiekową tradycję?

Sami piekarze, którzy tworzą społeczność rzemieślników, zaspali, ostatnie dekady upłynęły im pod znakiem odchodzenia od prawdziwego rzemiosła. Umiejętność wytwarzania chleba w oparciu o naturalne fermentacje i najwyższej jakości podstawowe surowce zbożowe zanikła, piekarze sukcesywnie zmieniali się w „mieszaczy półproduktów”.

Takie podejście do biznesu piekarskiego ma wiele plusów, m.in. daje możliwość skupienia się na biznesie, a mniej na technologii. Mijały lata i dekady, pracownicy zatracili umiejętność tworzenia własnego pieczywa. Tymczasem kadra piekarska składała się często z osób niewykwalifikowanych, które nie musiały znać się na piekarstwie. Patologie typu pijaństwo nie były rzadkością w tym zawodzie. Normą była i nadal jest praca w godzinach nadliczbowych, wyłącznie w nocy i po 6 dni w tygodniu. W takiej atmosferze nie ma nawet mowy o tym, aby następne pokolenia chciały się interesować tym zawodem. Panuje opinia, że to praca ciężka, brudna, wykonywana w nocy, niezbyt dobrze płatna lub bez umowy o pracę.

Wejdź w buty młodzieży
Lata 90. Dawno już za nami. Współczesna młodzież jest w stanie bardzo dobrze zorientować się, na czym polega dana profesja, więc nic dziwnego, że zawód z taką opinią nie jest ich pierwszym wyborem. Młodzież może się dziś dowiedzieć również tego, że ta sytuacja ulega zmianie i jest to zasługa wielu osób w całym kraju, tych, którzy wzięli sobie do serca ratowanie rzemiosła piekarskiego. Z jakich pobudek robią to dzisiejsi piekarze? Może to być troska o środowisko, chęć tworzenia czegoś najlepszego, troska o zdrowie konsumentów lub zwyczajny biznes i trafienie w niszę rynkową.
Tak czy inaczej, na rynku działają już takie piekarnie, w których młodzi mogą nauczyć się prawdziwego rzemiosła, gdzie panuje przyjemna atmosfera i warunki do pracy. Niestety młodzież nie wie, do jakich firm się zwrócić, aby nauczyć się zawodu. Gdzie trafią na właściciela odpowiedzialnego, dbającego o dobro ucznia i o dobry start jego kariery zawodowej.

Zakłady, w których uczeń nie dostaje wiedzy i doświadczenia, moim skromnym zdaniem powinny być dożywotnio eliminowane z systemu nauczania zawodu, ponieważ ich właściciele nie zdają sobie sprawy z tego, jaką krzywdę mogą wyrządzić uczniowi, który straci lata nauki, te pierwsze lata, które są dla niego najważniejsze. Ów stracony czas i nauka złych wzorców zawodowych lub społecznych w miejscach nieodpowiednich do nauczania młodzieży wpływają negatywnie na całe dalsze życie zawodowe i prywatne młodych ludzi…

Problemem nauczania młodzieży, który bardzo często pojawia się w dzisiejszej rzeczywistości piekarskiej, jest również to, że niektóre wspaniałe piekarnie nie mają uprawnień do nauczania zawodu. Jak wiadomo, aby właściciel mógł uczyć młodocianych, musi posiadać dyplom mistrzowski lub inny dokument świadczący o znajomości zawodu, musi też ukończyć kurs pedagogiczny. Nie są to bariery nie do przejścia, ale skutecznie odstraszają przedsiębiorcę od tego, aby nauczać. Rozpoczęcie nauczania to również „droga przez mękę”, uczeń musi być zatrudniony, przejść badania lekarskie, trzeba zarejestrować fakt nauczania na dziesiątkach dokumentów i złożyć wnioski o zwrot kosztów w kilku miejscach. Nikt nie wytłumaczy, jak to zrobić, kiedy i gdzie, trzeba to odkrywać samemu. A gdyby tak urząd pracy, szkoła, cech rzemieślniczy lub inna instytucja mogła przejąć tę biurokrację? Czy takie podejście nie ułatwiłoby wielu przedsiębiorcom podjęcia decyzji o nauczaniu?

Podobne szczegóły techniczne mogą również wpływać na to, czy zawód ma się dobrze czy wymiera. Nie ma w Polsce również instytucji, która dbałaby o jakość kształcenia praktycznego ucznia w zawodzie piekarza. Sami piekarze zrzeszeni w cechach na przestrzeni lat z rzemieślników stali się zakładami przemysłowymi. Nie twierdzę, że wszyscy, ale duża część nie potrafi już wytwarzać prawdziwego chleba i bułek bez polepszaczy… Dlaczego zatem takie firmy mają uczyć młodzież zawodu? Przecież oznacza to jego dalszą degradację?!

Niestety, odnoszę wrażenie, że Związek Rzemiosła Polskiego i część podległych mu izb oraz cechów przespało ostatnie dekady. Nie wiem, jak jest w innych zawodach, którymi zajmuje się ZRP, ale piekarze skupili się na przetrwaniu oraz na walce z konkurencją przemysłowo-marketową. Nie dbano o najwyższą jakość produktów zrzeszonych rzemieślników, a przecież to jest fundament rzemiosła! W efekcie okazuje się, że najlepiej radzą sobie ci, którzy wrócili do korzeni lub nigdy się od nich nie odcięli. Okazało się, że zawód piekarza jest znacznie ciekawszy, niż śniło się najlepszym fachowcom w latach 80. czy 90.! Dziś w dobie wszechobecnej informacji każdy jest w stanie nauczyć się dobrego pieczenia, często przeciętny pasjonat wie znacznie więcej o tej sztuce niż piekarz.

Zawód piekarza stoi obecnie przed wielką szansą, która być może zostanie wykorzystana. Członkowie branży znów złapią wiatr w żagle lub… następnych takich szans już nie będzie… Jednak nie należy załamywać rąk, tylko szukać nowych rozwiązań, jakie oferują nasze czasy. Marketing w social mediach daje nieskończone możliwości promocji dobrych wyrobów wśród lokalnej społeczności. 10, 100 czy 1000 takich firm, które mogą rozpowszechniać wspólny przekaz na temat korzyści, jakie przynoszą rzemieślnicze produkty, dotrze do większej liczby odbiorców niż reklamy sieci handlowych. Stowarzyszenie RZEMIEŚLNIK jest nową organizacją, która próbuje zrealizować właśnie taką misję. Jeśli ta praca zostanie wzmocniona przez struktury państwa oraz Związek Rzemiosła Polskiego, rzemiosło piekarskie mogłoby odżyć i prawdopodobnie będzie mieć się znacznie lepiej niż kiedykolwiek!

Do tej misji potrzebni są jednak młodzi adepci sztuki piekarskiej. Sztuka ta musi zostać wyniesiona na znacznie wyższy poziom, a to nie stanie sią samoistnie, musi to ktoś spowodować. Zacznijmy pokazywać młodzieży, jak piękny jest zawód piekarza, pokazujmy również miejsca, w których mogą nauczyć się tego tradycyjnego, pięknego i wartościowego zawodu!

Konkurs Chlebem Pachnący
Dla młodzieży szkolnej ważne są ciekawe imprezy i wydarzenia, a tych związanych z zawodem piekarza jest w Polsce niewiele. Dlatego Stowarzyszenie RZEMIEŚLNIK wraz z Targami Katowickimi oraz „Mistrzem Branży” postanowiło zorganizować ogólnopolski piekarski Konkurs Chlebem Pachnący. To wydarzenie pokaże młodym oraz starszym członkom branży piekarskiej możliwości, jakie niesie piekarstwo, oraz że zawód ten może być sztuką, że wymaga wielu lat nauki. Współczesna wiedza na temat piekarstwa jest znacznie bardziej dostępna, mnogość przepisów, rozwiązań i produktów z całego świata sprawia, że można bawić się pieczeniem i nieustannie testować lub nawet wymyślać przepisy.

Aby młodzież zainteresowała się nauką zawodu, musimy wszyscy wspólnie pokazywać swoje wypieki, rozwijać kunszt piekarski, tak aby konsumenci zobaczyli różnicę pomiędzy pieczywem przemysłowym i mrożonym a tym rzemieślniczym. Aby rzemieślnicze wyroby zyskały uznanie konsumentów jako te wysokiej jakości, do wykonania jest olbrzymia praca organiczna w zakresie nauki technologii, zarządzania, marketingu. Niezbędne jest również zrzeszenie wartościowych firm w jednym gronie, np. w Stowarzyszeniu RZEMIEŚLNIK. Wielka grupa producentów może tworzyć pozytywny przekaz i zwiększać świadomość żywieniową Polaków, a młodzież może dostrzec wartość, jaka drzemie w sztuce piekarskiej.

KONKURS PACHNĄCY CHLEBEM

Konkurs Chlebem Pachnący jest nie tylko zaproszeniem do rywalizacji o tytuł najlepszego piekarza wśród uczniów, ale też okazją do umocnienia ich zainteresowań, wymiany doświadczeń, nawiązania znajomości i przede wszystkim zrobienia kroku w głąb świata piekarstwa. Pokażmy Polsce, że mamy zdolnych adeptów piekarstwa, którzy zadbają o trwałość naszego dziedzictwa piekarskiego!

Na uczestników czekają trzy zadania konkursowe: wykonanie chleba żytniego, bagietki oraz chałki. Te podstawowe produkty pozwolą najlepiej ocenić umiejętności młodych piekarzy. Jury pod przewodnictwem Mirosława Kurka (prezesa stowarzyszenia Rzemieślnik) oraz w składzie: Daria Marszałek (Cocoart’s), Sebastian Haratyk (Sekrety Piekarza), Yaroslav Semkiv (KAISER Patisserie) i Michał Wójcik (Młyn Olecko) wyłoni zwycięzców, którzy otrzymają nagrody produktowe oraz finansowe.

Do konkursu zaproszeni są uczniowie nie tylko szkół gastronomicznych, ale także innych profilii. Udział w piekarskich zmaganiach jest samodzielny. Składa się z dwóch etapów. W pierwszym kandydaci wysyłają zgłoszenia (karty zgłoszeniowe, receptury oraz zdjęcia wybranego produktu) drogą mailową. W drodze eliminacji zostaje wybrane grono finalistów, którzy wystąpią w finale podczas targów.

Mirosław Kurek
właściciel firmy consultingowej Help4Bakery,
prezes Stowarzyszenia Rzemieślnik

Drodzy Czytelnicy, wszystkie materiały na portalu Mistrz Branży są darmowe. Wspieramy tym rzemiosło, bo jest dla nas najważniejsze. Jeśli możecie, wspomóżcie również nasze dzieło wykupując prenumeratę lub przekazując cegiełkę na funkcjonowanie i rozwój. Z góry dziękujemy.